Yerçekimsel dalgalar ve 2.5 pn yerçekimsel dalga hafızası


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Öğrenci: Onur Uçanok

Danışman: BAYRAM TEKİN

Özet:

Einstein alan denklemleri genel göreceligin keşfinden beri bazı doğa olaylarını açıklamış(örn. yörünge ötelenmeleri), bazılarını ise öngürmü¸stür (örn. yer çekimsel lensleme, yerçekimsel zaman geni¸slemesi ve karadelikler). Bu alan denklemlerini dogrusalla¸stırarak elde ettigimiz dalga denklemleri olası yerçekimsel dalgalara işaret ettiği için ilgi çekiyordu; böyle dalgaların etkileri, gözlemlenebilirligi ve yerçekimsel rad- ˘yasyonun karı¸sık dogası öncelikli olmak üzere. Bu yerçekim teorisinin hakkında bir- ˘ çok bilim insanı yöntemler geli¸stirmi¸slerdir (referanslarda da görülebilecegi üzere), ˘bunların arasında post-Newtonian (PN) açılımı ve post-Minkowskian açılımı ise bu dalgaların dogrusal olmayan düzeltmelerinin incelenmesini sa ˘ glar. Bu metotlar sayesinde, yerçekimsel kuvvetlerin egemen olmadıgı kaynakların yarattığı dalgaların ˘ üzerinde O(v/c)n mertebelerinde düzeltmeler yapılabilir. Bu düzeltmelerin arasındada gözlemlenebilir “hafıza etkisi” bulunmaktadır. Bu etki yerçekimsel dalgaların geçi- ¸sinden sonra uzay-zaman üzerinde kalan kalıcı degi¸simdir. Bu tezde amacım, yakında serbest-dü¸sü¸s interferometreler (LISA ve DECIGO gibi) ve madde-dalga interferometreleri (MIGA gibi) tarafından gerçekligi teyit edilecek bu dalga öngörlerinin nasıl ˘ vii çıkartıldıgının üzerinden gitmek.