Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kentsel Politika Planlaması ve Yerel Yönetimler Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2021
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: HIND FAHAD SAEED SHAHIN
Danışman: Emine Yetişkul Şenbil
Özet:
Covid-19 (Yeni Koronavirüs Hastalığı) Salgını, DSÖ tarafından 30 Ocak 2020'de ‘Uluslararası Önem Arz Eden Halk Sağlığı Acil Durumu’ olarak ilan edildi ve ülkeler, virüsün yayılmasını engellemek için çeşitli önlemler almaya başladı. Bu önlemlerin çoğu, insanların hareketliliğini sınırlandırdı ki dünya çapında toplu taşıma sistemleri ağır bir darbe aldı. Bu doğrultuda Covid-19 Pandemisi’nin toplu taşıma sistemlerine etkileri de araştırılmaya başlandı.
Bu tez, Covid-19’un Ankara’nın toplu taşıma sistemine etkilerini, alınan önlemler ve bu önlemlerin toplu taşıma kullanımına etkileri ve yolcu algıları üzerinden irdelemektedir. Diğer çalışmalara benzer bir şekilde pandeminin toplu taşıma üzerindeki nesnel etkileri Ankara örneği ile analiz edilmektedir. Buna ek olarak görece daha az incelenmiş bir konu olan Covid-19'un toplu taşıma üzerindeki öznel etkileri de bu tezde yolcuların pandemi döneminde toplu taşımaya yönelik risk ve etkinlik algıları ile araştırılmaktadır. Koruma Motivasyon Teorisi temel alınarak pandemi döneminde yolcu algıları literatür taraması dahil sağlık davranış modeli çerçevesinde çevrimiçi bir anket ile etüt edilmektedir.
Covid-19'un Ankara’nın toplu taşıma sistemine etkisi olduğu hipotezi, araştırmanın yolcu sayıları, işe gelip-gitme süreleri, mesafeleri, bekleme süreleri ve aktarma sayıları gibi nesnel ölçütlere dayanan bulgular ile doğrudan desteklenmektedir. Ancak zirve saatler, pandemi sebebiyle değişmeyen tek ölçüt olarak bulunmuştur. Katılımcıların çoğunlukla risk algılarına rağmen pandemiye karşı nötr tutumları, Covid-19'un toplu taşıma üzerindeki öznel etkilerini ortaya çıkarmaktadır. Son olarak, pandemi döneminde tamamlanan bu araştırmanın zaman-mekan ve örneklem büyüklüğü kısıtları dikkate alınmalıdır. Bu doğrultuda bulgular daha fazla araştırma ile irdelenerek doğrulanabilir.