Kimyasal proseslerde adaptif sinirsel bulanık tahmin yönteminin uygulamaları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Evren Güner

Danışman: CANAN ÖZGEN

Özet:

Sinirsel bulanık sistemler bilgiyi otomatik olarak sinir ağları öğrenme algoritmalarıyla elde edebilen, bulanık sistemler ile sinir ağlarının birleştirildiği sistemlerdir. Bu sistemler yerel uzmanların karışımı olarak irdelenebilirler. Adaptif sinirsel bulanık tahmin yönetimi (ASBT) bulanık sistemin adaptif ağ sisteminin yapısında uygulandığı sinirsel bulanık sistemlerden biridir. ASBT uzman bilgisine (bulanık system kuralları şeklinde) ve elde edilen girdi-çıktı verilerine dayalı olarak sistemin girdi-çıktı yapısını oluşturur. Kimya endüstrilerinde önemli temel işlemlerden biri olan Damıtma sistemlerinin etkili kontrolü ölçülebilen derişim değerleriyle kolayca tasarlanabilir. Gerçek zamanlı derişim ölçümleri doğrudan derişim analiz cihazları kullanarak vi yapılabilir. Ancak, gerçek zamanlı derişim analizleri kolay değildir. Çünkü, bu analiz cihazları (gaz kromotografisi gibi) ölçümlerde zaman gecikmesi içerirler. Bu yüzden, ölçülebilen sıcaklık verilerini kullanan gerçek zamanlı tahmin ediciler derişimleri tahmin etmek için kullanılabilirler. Bu çalışmada, sürekli damıtma kolonunda alt ve tepe ürün, kesikli damıtma kolonunda geri döngü tankı derişimleri ölçülebilir tepsi sıcaklıklarını kullanarak tahmin edebilen ASBT tahmin ediciler tasarlanmıştır. Tasarlanan tahmin edicilerin performansları, önceden tasarlanan sinir ağı ve geliştirilmiş kalman filtre (GKF) sonuçları ile karşılaştırılmıştır. Bu çalışmada, ASBT performansı ayrıca adaptif sinirsel bulanık pH sistem kontrolünde de araştırılmıştır. ASBT özel öğrenme algoritmasının içinde kontrol edici olarak kullanılmıştır. Basit ASBT yapısı dizayn edilmiş ve adaptif kapalı döngü kontrol planında uygulanmıştır. ASBT kontrol edici performansı ayrıca çalışılan sistem için tasarlanan sinir ağı kontrol ediciyle de karşılaştırılmıştır.