Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2023
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: ZEYNEP BENGİSU KARAN
Danışman: Ayşe Güliz Bilgin Altınöz
Özet:
Günümüzde birçok tarihi kırsal doku, ilk çağlardan beri iskân edilen kesintisiz bir yerleşim yeri olması sonucunda arkeolojik alanlarla örtüşmektedir. Tarihi kırsal yerleşmeler ile arkeolojik alanların bir aradalığının değeri, arkeolojik alanların fiziksel değerlerinin korunması için göz ardı edilebilmektedir. Sonuç olarak, çoğu durumda bu yerleşimlerde yaşam kesintiye uğramakta ve zamanla insan ve doğa arasındaki etkileşimin oluşturduğu kırsal doku terk edilmektedir. Arkeolojik sit alanları ile iç içe olan ve günümüzde yaşamın hala devam ettiği kırsal yerleşmeler, doğal, kültürel ve fiziksel değerleri dikkate alınarak geçmişten günümüze oluşumunu sağlamış tüm tarihi katmanları ile korunma potansiyeline sahiptir. Bu çalışma, bu yerleşimler için bütüncül bir koruma yaklaşımı geliştirmeyi amaçlamaktadır.
Geleneksel kırsal yaşamın devamının yanı sıra tarihi kırsal doku ile Selge antik kentinin kalıntılarının halen bir arada görülebilmesi nedeniyle Altınkaya (Zerk) bu tez kapsamında örnek çalışma alanı olarak seçilmiştir. Bu amaç doğrultusunda Altınkaya, günümüzde yerleşim üzerinde kırsal yaşamı sürdüren yerel halk ile yerleşimin zaman içinde gelişen doğal ve fiziksel bağlamı arasındaki karşılıklı ilişkilerin anlaşılabilmesi için antik çağlardan günümüze tüm katmanları ile incelenmiştir. Literatür ve arşiv çalışması, yerel halkla derinlemesine görüşmeler ve yerleşimin tarihi ve mevcut fiziksel katmanının haritalanması ile yerleşimin karmaşık ilişkilerini tüm bağlamlarda anlamak ve analiz etmek için veriler oluşturulması sağlanmıştır. Her yerin zaman içinde ortaya çıkan ve gelişen kendine özgü özellikleri vardır. Altınkaya/Zerk/Selge yerleşiminin analiz ve değerlendirilmesine göre, bu çok katmanlı kırsal yerleşimi korumak için ilke, strateji ve politikalar geliştirilmiştir.