Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: ORHAN DEMİR
Danışman: Bilal Kırkıcı
Özet:Bu tezin temel amacı, ikinci dilde (D2) erken biçimbilimsel işlemlemenin zamansal ve uzamsal özelliklerini incelemektir. Bu amaçla, maskelenmiş hazırlama paradigmasının kullanıldığı bilgisayar temelli bir sözcüksel karar verme görevi gerçekleştirilmiş, ardından da içerik olarak ilk deneyle yüksek oranda örtüşen bir fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (fMRI) deneyi uygulanmıştır. Ilk deneye anadili (D1) Türkçe olan 122 D2 İngilizce konuşucusu, ikinci çalışmaya ise ilk deneyin alt grubu olan 49 kişi katılmıştır. Bunun yanında, D2’de erken biçimbilimsel işlemlemede bireysel farklılıkların etkisini sınama maksadıyla katılımcıları genel yeterlik, imla yetkinliği ve sözcük bilgisine göre sınıflandıran bir dizi test ve görev ilk deneyi takiben tamamlanmıştır. Sonuçlar, D1’e benzer şekilde D2’de biçimsel-ortografik bir ayrıştırma modeli ortaya koymuştur. Bunun yanında, D2’de görsel sözcük tanımlamada dilsel yeterliğin belirleyici unsurlardan biri olduğu görülmüştür. fMRI verileri D1 çalışmalarıyla karşılaştırıldığında ise,sol frontal bölgenin (BA 6) sadece biçim temelli ilişkilerin olduğu yapılarda etkinleştiği, anlamsal ilişki içeren hazırlama-hedef sözcük gruplarında bu etkinin söz konusu olmadığı gözlemlenmiştir. Davranışsal bulgular, vii bahsi geçen süreçte sözcük sıklığı ve genel dilsel yeterliğin önemine işaret ederken sinirbilimsel sonuçlar biçimbirim türlerinin hemodinamik yansımasını ön plana çıkarmıştır.