Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2002
Öğrenci: BETÜL GÜL ÖZYOL
Eş Danışman: ALİ CENGİZKAN, AYDAN BALAMİR
Özet:Türkiye'deki 1965 sonrası şehiriçi konut yerleşimlerinin büyük bölümünü tekil apartman blok düzeni oluşturmaktadır. Büyük şehirlerin çevresinde gelişen uydu kentlerde ise çok katlı tekil blok (nokta blok) egemenliği gözlenmektedir. Konut yerleşimlerinde tekil blok tasarımının, gerek kamusal mekan oluşturmada, gerekse farklı kullanıcılara yönelik plan çeşitliliği sağlamada yeterliliği tartışmaya açıktır ve araştırma konusu olarak önem taşımaktadır. Bu çalışma Türkiye'deki tekil konut bloğu tasarımını iki örnek üzerinden ele almaktadır: Çankaya, Ankara ve Ataköy, İstanbul. Süregelen bu iki yerleşim tipine alternatif olarak Avrupa'daki yerleşik toplu konut tipolojisi incelenmiştir. Toplu konut alanındaki erken modernist örnekler 'Siedlung' tipi yerleşkeler planlama ve konut planimetrisi açısından öncü fikirler ortaya koymaları ve çeşitli yerleşim düzenlerini denemeleriyle, konuttasarımına ilişkin bir çerçeve belirlemektedir. Siedlung denemelerinde görülen, fakat kaynağı 18. yüzyıl 'avlulu apartman bloğu'na dayanan 'çevre blok' tasarımı, araştırmanın kalan kısmını yönlendirmede etkin rol oynamıştır. Çevre blok, konut yerleşimiyle birlikte kamusal mekan kurgusunu beraberinde getirmektedir, mekan örgütlemesi bakımından da çok çeşitli planlama ve konut tipleri tasarımına elverişli bir tasarımdır. Günümüz Avrupa konut yerleşimlerinde yeniden pratik kazanan çevre blok tasarımı 1970-1990 arası kent içi ve uydu kent örneklerinde, planlama, yoğunluk ve tip plan çeşitliliği esas alınarak incelenmiştir. Son olarak örnekler üzerinden çevre blok tasarım yaklaşımları değerlendirilecektir. Çankaya ve Ataköy konut morfolojisi, yoğunluk ve TAKS oranları temel alınarak, çevre blok örnekleri ile karşılaştırılmaktadır. Çevre blok tasarımının piyasa ölçütlerini karşılayabildiği anlaşılmaktadır. Önemli bir nokta, çevre blok tasarımı, Türkiye'deki süregelen kent içi parsel düzeninin yeniden ele alınması ve konut plan çeşitliliğine elverişlilik göz önüne alınarak tasarlanmasıyla, mimari pratikte uygulanmaya başlayacaktır.