Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Öğrenci: Özgür Öztürk
Danışman: SOOFİA TAHİRA ELİAS ÖZKAN
Özet:Metro sistemleri, çeşitli mühendislik ve mimari disiplinlerin iş birliğini gerektiren karmaşık altyapı unsurlarıdır. Bu yapılar yerin altında görünürlükten yoksun bir durumda oldukları için, mimari tasarım olarak çok irdelenmemiş bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak metro istasyonları, kentsel bağlamdaki referans olabilme özellikleri ve yüksek kullanıcı sayısı ile ulaşım sağlayan bir nokta olmaktan ötesinde değerlendirilmelidir. Bu durumdan dolay, bu çalışma bir altyapı proje unsuru olarak kabul edilen istasyonlara farklı bir bakış geliştirmektedir. Bu tez, metro istasyonlarını mimari tasarım açısından araştırmayı amaçlamakta ve bunların mühendislik yapıları olduğunu iddia eden ortak anlayışa meydan okumaktadır. Bu çalışma, metro istasyonu konseptini iki farklı bakış açısıyla incelemektedir. İlk olarak, dünyadaki alternatif tasarım yaklaşımlarını anlamak için çeşitli ulusal ve uluslararası teknik tasarım kılavuzlarına ve standartlarına bakarak istasyonların tasarımına yönelik gelişmiş teknik yaklaşımları sunar. Ardından, metro istasyonu tasarımının öyküsünün izini sürmek ve alternatif tasarım yaklaşımlarını anlamak için ilklerinden çağdaş örneklere uzanan metro istasyonları sunulur. Çalışmanın bulguları bize, bir metro istasyonunu tasarlamak için mevcut yöntemlerin, tek bir teknik yaklaşımla ve kuralcı olarak devam etmesi dahilinde yerin altında oluşturdukları kamusal mekanlarda çeşitli problemlerin olduğunu göstermektedir. Başka bir deyişle, metro istasyonlarının tasarlanması için mevcut süreç, standartlara ve teknik yönergelere dayanan ilgili mühendislik kriterlerine odaklanmaktadır. Bu nedenle, bu çalışma tasarımcılara istasyon tasarımlarını geliştirmek için öneriler sunmakta ve mimari tasarım sürecine daha fazla odaklanarak metro istasyonlarının tasarlanması için bir kılavuz sunmaktadır. Çalışmanın araştırılması sırasında, COVID-19 salgını patlak verdi ve kişisel alan, ulaşım ve kapalı alanlar gibi ortak kavramlar çarpıcı biçimde değişti. Dolayısıyla bu çalışma, aynı zamanda pandeminin metro istasyonları anlayışımızı nasıl etkilediğini ve şehir içi ulaşım kullanımının nasıl değiştiğini ve gelecekte nasıl gelişeceğini de incelemektedir.