1945-1960 arası dönemde Türki̇ye’deki̇ demokrasi̇ algıları: Kentli̇ orta sınıf okuyucuların Ahmet Emi̇n Yalman’a yolladikları mektupların anali̇zi̇


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Öğrenci: Candaş Ayan

Danışman: NECMİ ERDOĞAN

Özet:

Bu çalışma 1945-1960 yılları arası dönemde Türkiye’deki kentli orta sınıflara mensup bireylerin demokrasi algılarını incelemektedir. Böyle bir inceleme, bireylerin öznel deneyimlerine ve döneme tanıklıklarına odaklanmayı zorunlu hale getirmektedir. Bu çerçevede, bu çalışma, dönemin tanınmış entelektüel gazetecilerinden olan Ahmet Emin Yalman’a 1945-1960 yılları arasında yollanmış olan okuyucu mektuplarını analiz etmektedir. Kentli orta sınıflara mensup bireylerin demokrasi algılarının, dönemin hegemonya mücadelelerinden, politik gelişmelerinden ve gazete sütunlarına taşınan demokrasi tartışmalarından beslenmemiş olması düşünülemez. Bu açıdan, çalışma içerisinde bir yandan dönemin entelektüel ve politik seviyede cereyan eden demokrasi tartışmaları incelenmiş, öte yandan Yalman’ın okuyucularının bu tartışmalardan ne derecede beslendiklerinin ve hegemonya mücadelelerinden ne derece etkilendiklerinin ortaya çıkartılması adına okuyucuların sınıf karakterleri analiz edilmiştir. Ardından, okuyucu mektuplarının içerikleri ikili anlatı çerçevesinde analiz edilmiştir. Dönemin kentli orta sınıflarına mensup bireylerinin demokrasi algılarının, dönem içerisinde iki faktörün etkisinde şekillendiği ortaya çıkartılmıştır: popülist ‘milli iradenin tecellisi’ söylemi ve yürütme gücünü denetleyen ve dengeleyen liberaldemokratik mekanizmalar. Sonuç olarak bu çalışma, dönemin kentli orta sınıflarına mensup bireylerinin demokrasi algılarının, elit gruplar arasındaki hegemonya mücadelesinin ve liberal ideolojinin etkisi altında şekillendiğini ortaya koymaktadır.