Doğadan üretime ve ticarete: Bursa’nın Geç Osmanlı döneminde mekânsal dönüşümü


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Öğrenci: Saliha Aslan

Danışman: TOMRİS ELVAN ALTAN

Özet:

Endüstriyel, zirai ve ticari gelişimlerle gerçekleşen modernleşme süreci Bursa’da devlet girişimleri, yabancı yatırımcılar ve yerel girişimcilerin çabaları ile oluşan reformlar, düzenlemeler ve yapı faaliyetleri aracılığıyla on dokuzuncu yüzyılda güçlenmiştir. Bursa’nın mekânsal dönüşümü bu süreçle kent ekonomisi bağlamında kesişir. Teknolojinin ilerleyişi ve yeni üretim yöntemleri, yeni teknolojik alet ve araçların ithali ve ham maddenin ihracını gerekli kılmıştır. Bu gelişme, hem gelişmiş bir altyapı hem de yeni endüstriyel, zirai, ulaşım ve ticari yapıların inşa sürecini getirmiştir. Teknoloji kadar toprak, deniz, dereler, dağlar ve dutluklar gibi doğal kaynaklardan da faydalanan ve doğal felâketlerin zararlarını en aza indirmenin bir aracı olan bu yapısal faaliyetler, Bursa’nın içinde ve çevresinde mekânsal dönüşüme katkı sağlamıştır. Bu tez, yerleşimlerin ekonomik ve mekânsal açıdan nasıl Bursa kentinin yakın çevresine ve daha geniş hinterlandına doğru yayıldığı ve kentsel merkezle, yapı ve altyapı inşası aracılığıyla entegre olan sınır bölgelere ulaştığını inceler. Kent, böylece, mekânsal olarak da dönüşürken daha üretken ve ticari bir kente dönüşmüştür. Bu tez, endüstriyel ve zirai üretimin değişen yöntemleri ve bunlarla birlikte değişen ulaşım ve ticaret biçimlerinin, geç Osmanlı döneminde Bursa’nın özgün değerleriyle ilişki içinde nasıl bir mekânsal dönüşüm oluşturduğunu tartışmayı hedeflemektedirimin değişen yöntemleri ve bunlarla birlikte değişen ulaşım ve ticaret biçimlerinin, geç Osmanlı döneminde ’nın özgün değerleriyle ilişki içinde nasıl bir mekânsal dönüşüm oluşturduğunu tartışmayı hedeflemektedir.