Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Öğrenci: Bengisu Çağıltay
Danışman: CENGİZ ACARTÜRK
Özet:Çeşitli düzeylerde dilsel ilkeler, ikili etkileşimler için güvenilir ve şeffaf bir iletişimin korunmasında çok önemlidir. Ancak, bu ilkelerin ihlal edilmesi uygunsuz ve sorunlu bir iletişim ile sonuçlanabilir. Göz hareketleri konuşma ihlalleri meydana geldiğinde bilişsel tepkileri yansıtan bir araç olarak kullanılabilir. Bu bağlamda, Griceın niyet-merkezli semantik bakış açısı ihlallerinin bir sonucu olarak doğan sosyal iletişim hatalarını görsel algı aracılığıyla inceleyebilmek için bir göz izleme çalışması gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında sosyal-iletişimsel hataların ikili etkileşim sırasında katılımcıların görev performansını ve göz hareketlerini nasıl etkilediği incelenmektedir. Yapılan deneyler sonucunda çeşitli iletişim kurallarının ihlallerine dayalı olarak ortaya çıkan görsel keşif modelleri göz-takip sistemi aracılığıyla analiz edilmiştir. İncelemeler sonucunda, katılımcıların göz hareketlerinin Bağıntı Kuralı ihlali durumunda ihlali gerçekleştiren konuşmacıya doğru kaydığı; Nicelik, Nitelik ve Açıklık Kuralları ihlallerine ise göz hareketlerinin görev alanı içerisinde kaldığı görülmüştür. Bu sonuçlara ek olarak, iletişim kural ihlallerinin etkisiyle katılımcıların ortalama cevap verme süresindeki artış sırasıyla Nicelik, Nitelik, Açıklık ve Bağıntı kuralları ihlalinde gözlemlenmiştir. Sonuç olarak, bu araştırma dil bilimi alanında Griceın niyet-merkezli semantik bakış açısını görsel algı aracılığıyla incelemiş olup, çalışma bulgularıyla insanbilgisayar etkileşiminde sosyal iletişim arayüzleri tasarımı alanına katkıda bulunmaktadır