Ebeveyn-çocuk özellikleri ve çocuğun kazanımları arasındaki ilişki: duygu sosyalleştirme davranışlarının aracı rolü

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Psikoloji Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Öğrenci: Merve Gölcük

Danışman: SİBEL KAZAK BERUMENT

Özet:

Bu araştırmanın amacı, çocuğun mizaç özellikleri (öfke/engellenme ve algısal hassasiyet), annenin kişilik özellikleri (uyumluluk ve yeniliklere açıklık), annenin özerk-ilişkisel benlik kurgusu ile sonuç değişkenlerinden duygu düzenleme ve zihin kuramı arasındaki ilişkilerde duygu sosyalleştirme davranışlarının (destekleyici ve destekleyici olmayan tepkiler) aracı rolünü incelemektir. Ayrıca araştırma, duygu düzenleme ve zihin teorisi arasındaki çapraz bağlanmış etkilerin incelenmesini amaçlamıştır. Toplamda, yaşları 47 ile 66 ay (Ort = 57.15, SS = 8.56) arasında değişen 200 çocuk (90 kız [% 45] ve 110 oğlan [% 55]) ve anneleri çalışmaya katıldı. Çocuklar bir yıl arayla iki zamanda değerlendirilmiştir. Çocukların mizacı Çocuk Davranış Anketi ile, annenin kişiliği Temel Kişilik Özellikleri Envanteri ile, annenin benlik kurgusu Aile İçinde Özerk-İlişkisel Benlik Ölçeği ile, duygu sosyalleştirme davranışları Çocukların Olumsuz Duygularıyla Baş Etme Ölçeği ile, algılanan duygu sosyalleştirme davranışları kukla görüşmesi ile değerlendirilmiştir. Çocukların zihin kuramı becerileri, Zihin Kuramı Ölçeği ile ölçülmüştür. Çocukların duygu düzenleme becerileri, Duygu Düzenleme Stratejileri Ölçeği ve Hayal Kırıklığı Yaratan Hediye Görevi ile değerlendirildi. Yol ve çapraz bağlanmış panel analizleri yapıldı. Sonuçlar, destekleyici olmayan tepkilerin çocuk mizacı ile etkili olmayan duygu düzenleme vii stratejileri arasındaki ilişkiye aracılık ettiğini, destekleyici tepkilerin annenin kişiliği ile etkili duygu düzenleme stratejileri arasındaki ilişkiye aracılık ettiğini ortaya koymuştur. Etkili duygu düzenleme stratejileri ve zihin kuramının, 1. zamandan 2. zamana kadar anlamlı gelişme göstermiş, ancak duygu düzenleme ile zihin kuramı becerileri arasındaki karşılıklı çapraz ilişkiler anlamlı bulunmamıştır.