Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Enformatik Enstitüsü, Bilişsel Bilimler Anabilim Dalı, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: AYŞEGÜL ÖZKAN
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Cengiz Acartürk
Eş Danışman: Bilal Kırkıcı
Özet:Okumanın temelini, alt-seviye görsel algıdan üst-seviye söylem kavramaya kadar bir dizi algısal ve bilişsel süreçler oluşturmaktadır. Dolayısıyla okuma üzerine yapılan araştırmalar, okuma ile ilişkili farklı seviyelerdeki bu çeşitliliği yansıtacak şekilde okumanın, kelime-öncesi işleme ve kelime tanımadan sözdizimsel ayrıştırma, cümle kavrama ve söylem kavramaya kadar farklı yönlerine, davranışsal deneyler, nörogörüntüleme teknikleri ve göz hareketi kontrolünün berimsel modellemesini de içeren çeşitli teknik ve teorik araçları kullanarak odaklanmaktadır. Mevcut çalışmanın odağında göz hareketi kontrol modellemesi perspektifinden metin okuma sırasında kelime tanıma sürecine dahil olan kelime-öncesi ve kelime işleme ile kelime-sonrası entegrasyon süreci bulunmaktadır. Okuma sırasındaki fonolojik süreçlerin rolünü de içeren bir dikkat gradyanı ile yönlendirme (GAG) berimsel göz hareketi kontrol modeli için bir teorik çerçeve sunulmuştur. Bu çerçevenin varsayımları, Türkçe Okuma Derlemi’nden alınan veri ile iki grup doğrusal karma modelle (LMM) test edilmiştir: (1) sesli okuma verisi üzerinden bir adet sabitleme-söyleme aralığı (FSI) doğrusal karma modeli ile üç adet göz hareketi ölçütü doğrusal karma modeli ve (2) sessiz okuma verisi üzerinden üç adet göz hareketi ölçütü doğrusal karma modeli. Sonuçlar, literatürde sıkça raporlanan standart bulgularla uyumluydu. Bu çalışmada komşu kelimelerin göz hareketleri üzerindeki etkileri karma idi. Sonuçlar, göz hareketleri üzerinde kelime-öncesi fonolojik işlemenin etkilerini ve kelime-sonrası işlemede fonolojik temsillerin dahlini işaret etmekteydi.