Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2003
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Seda Usubütün
Danışman: MERAL AKSU
Özet:Bu çalışmada ele alınacak olan "Sanki Hastalık" tanıları: Aynmlaşmamış Bedenselleştirme Hastalığı (ABH), Fibromyalji Sendromu (FMS) ve Kronik Yorgunluk Sendromudur (KYS). KYS şu an Türk sağlık sisteminde kullanılmayan bir tam kategorisidir. KYS tanısının tıp pratiğimizde gizli yada açık bir yeri olup olmadığım araştırmak amacıyla 108 Nöroloji, İnfeksiyon Hastalıkları, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon, ve Psikiyatri uzmanından olası bir KYS hastasını tarifeden bir olgu senaryosunu okuyarak tam vermeleri istenmiştir. Klinisyenlerin KYS tanışım olası tamlar olarak sunulan beş kategori arasından aynştınldığı ancak bu tanımanın oransal olarak düşük olduğu (%45.4) gösterilmiştir. Klinisyenlere ayrıca kendi pratiklerinden benzer klinik özellikler gösteren bir hastayı hatırlayarak bu hastanın semptomlarım rapor etmeleri istenmiştir. Bu şekilde elde edilen bedensel belirtiler listesinin doğrulayıcı factor analizi ile değerlendirilmesi sonucunda; klinisyenlerin tanısal etiketlerin yokluğunda aynmlaşmamış hasta kliniklerini yorumlarken hastaya bir bütün olarak yaklaşan "bütüncül" modelden değil farklı fonksiyonel sistemleri ayrıştıran "bölümleyici" modelden yaralandıkları gösterilmiştir.Çalışmanın niteliksel bölümünde, FMS veya ABH tanısı olan üç hasta ile hastanede ve evde olmak üzere iki farklı ortamda görüşmeler yapılmıştır. Profesyonel söylemlerce oluşturulan "sanki hasta" özne duruşlarının hastalarca ne şekilde üstlenildiği ve hastaların bu özne duruşlarından seslendirdikleri yorum repertuarları Söylem Analizi (Potter ve Wetherell, 1987) yöntemi ile analiz edilmiştir. Hastaların psikosomatik semptom gelişimi yorumlarım kabul veya red edişlerine göre iki farklı hastalık anlatısına sahip oldukları gözlenmiştir. Psikolojik açıklamaları kabul eden yorumda "hassas" özne duruşu ve hassaslık-incinebilirlik üzerine kurulu bir hastalık anlatısı seslendirilirken, psikolojik açıklamaları reddeden yorumda "kendinden sorumlu" özne duruşu ve kendini keşfe yönelik bir hastalık anlatısı dile gelmiştir. Her iki çalışma birarada yorumlandığında, "sanki hastalık" tamlarının toplumsal inşasının ülkemizde henüz hekim-hasta buluşması ile sınırlı olduğu; "sanki hastalık" hastalarının tanı sınıflamalarının oluşturulmasında henüz bir taraf olmadığı sonucuna varılmıştır. "Sanki hastalık" hastalarının söylem özellikleri ise, batıdaki örneklerde olduğu gibi "kendinden sorumlu" "sanki hastalık" kimlikleri geliştirmenin değil, psikosomatik semptom oluşumu yorumlarını kabul eden "hassas" özne duruşlarını benimsemenin bu ortamda daha olası olduğu yönünde yorumlanmıştır.