Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2025
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: NEGIN JAHED TUNALI
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Ayşe Güliz Bilgin Altınöz
Eş Danışman: Yasemin Didem Aktaş
Özet:
Miras değeri olan geleneksel binaların iyileştirmesi, koruma kısıtlamaları, malzeme çeşitliliği ve ısı-nem davranışlarına dair sınırlı veri nedeniyle diğer binalara göre daha karmaşıktır. Bu yapılar, yaşlanmaya bağlı bozulma ve katı yasal çerçevelerin bakım imkanlarını kısıtlaması nedeniyle genellikle zayıf enerji performansına sahiptir. Enerji iyileştirme müdahaleleri, bu yapıların sürdürülebilir kullanımını ve korunmasını sağlarken, enerji verimliliği, mirasın korunması ve kullanıcı ihtiyaçları arasındaki dengeyi gözeten, kullanıcı perspektiflerini, sosyo-kültürel faktörleri ve teknik çözümleri bütünleşik bir şekilde ele alan titiz bir karar verme sürecini gerektirir. Bu tez, Türkiye’nin hımış konutlarında nem güvenli enerji iyileştirmelerine rehberlik etmek amacıyla, miras etki ve higrotermal performans değerlendirmelerini birleştiren bir karar destek çerçevesi geliştirmiştir. Saha araştırmaları, bina denetimleri, çevresel izleme ve kullanıcı anketleri ile iyileştirme öncesi ve sonrası bina performansı haritalanmıştır. Bulgular, bütünleşik yalıtımın ısıtılmayan kâgir bölgesinde nemi hapsettiğini, ancak ahşap çerçeveli alanlarda hedefli iyileştirmelerin ısıl performansı artırırken miras bütünlüğünü koruduğunu göstermektedir. Geliştirilen çerçeve, hibrit hımış binalarda mirasa uyumlu enerji iyileştirmeleri için bir karar destek aracı olarak işlev görmektedir. Bu çalışma, Türkiye’nin geleneksel konutlarının enerji verimli iyileştirilmesini destekleyen bir politika çerçevesine zemin hazırlamayı amaçlamaktadır, özellikle ısıtma enerjisi performansını artırma ve iç mekân higrotermal dengesini koruma odaklıdır. Soğuk iklimi ve iyi korunmuş hımış konutları nedeniyle Güdül, hımış yapıların ısıtma kaynaklı enerji sorunlarını ele almak için ideal bir vaka alanı olarak seçilmiştir.