Planlı modern şehirde uygun olmayan mekanların dinamikleri: İslamabad'da Fansa kolonisi örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Hira Tariq

Danışman: Zübeyde Müge Akkar Ercan

Özet:

Modernist fikirlerle planlanan şehirler, genellikle tasarlanan ile uygulanan plan arasındaki uyumsuzluk ile eleştirilirler; ideal olan ve gerçekleştirilen. Bu yaklaşım, nazım imar planından ayrışan tüm uygulamaları, modernizmin başarısızlığının doğrudan bir örneği olarak kabul eder. Bu tez, resmi ve gayriresmi planlama süreçleri arasındaki ilişkiyi inceleyerek planlı modern şehircilik anlayışına yönelik eleştirel bir fikir geliştirmeyi amaçlamaktadır. Modernizm sahip olduğu içsel çelişki nedeniyle, plan dışı gelişen mekanların varlığını reddeder. Oysa ki, planlı uygulama sıralı bir süreç yerine sürekli ve karşılıklı bir diyalog olarak ele alındığında, farklı koşullar altında ortaya çıkan plan dışı mekanların original planı değiştirebileceği görülmektedir. Bu noktada, çalışmanın ampirik incelemesinde planlı bir başkent olarak İslamabat (1959-63) şehrini planlama bakış açısından ele alarak plansız gelişen kentsel mekanların, çağdaş kentlerin oluşumundaki potansiyel rolünü sorgulayıp mercek altına almaktadır. Ayrıca, bu çalışma mevcut literatürden farklı olarak, resmi ve gayriresmi kentsel mekan oluşum sürecindeki ikili olguyu karşılaştırmalı olarak inceleyerek limit ve potansiyelleri ortaya koymaktadır. Son olarak, ampirik çalışmada İslamabat'taki en önemli plansız yerleşimlerinden biri olan bir gecekondu alanını bir planlı yerleşim örneği olan Fransız koloni bölgesi ile beraber inceleyerek plansız yerleşmelerin planlı kentsel bağlam içerisinde düşünmeyi zorlayan aksiyonlarına odaklanılmaktadır. Böylece, bu tez devletin ve devlet dışı aktörlerin kentsel mekan ve planlama süreci içerisindeki rolünü ve bu rolü yasal süreçle beraber incelemektedir