İki dönemin hikâyesi: çok değişkenli bir filtre kullanarak türkiye için zaman içinde değişen potansiyel büyüme ve enflasyonu hızlandırmayan işsizlik oranının tahmin edilmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Öğrenci: Mert Gökçü

Danışman: DİLEM YILDIRIM KASAP

Özet:

Türkiye ekonomisinde 2001 krizi sonrasında istikrarlı bir büyüme patikası görülürken, enflasyon oranları tek haneli seviyelere indirilmiş ve faiz oranlarında kayda değer bir iyileşme gerçekleşmiştir. Bu olumlu gelişmelere rağmen, Türkiye ekonomisi bu dönemde iki dönemsel gerileme yaşamıştır. Bunlardan ilki küresel finansal krizin etkisiyle 2008-2 ve 2009-1 döneminde yaşanırken, ikincisi ise Türk Lirasında güçlü ve ani bir değer kaybının yaşandığı ve ülke risk priminin yüksek olduğu 2018-3 ile 2018-4 arasında gerçekleşmiştir. Her ne kadar son dönemdeki gerilemenin derinliği ve süresi öncekinden daha kısa olsa da, her iki dönemde de işgücü piyasasında olumsuzluklar görülmüştür. Bu tezde, her iki dönem için konjonktürel dalgalanmaları ve enflasyon oranını hızlandırmayan işsizlik oranını (NAIRU) tek ve çok değişkenli filtreleme yöntemleri kullanarak tahmin ediyoruz. Tek değişkenli filtreler özellikle örneklemin son noktası için muğlak sonuçlar verse de, çok değişkenli filtre sonuçları oldukça makul görünmektedir. Gelirdeki durgunluk son dönemde daha az olmasına rağmen, işsizlik oranı ve NAIRU keskin bir şekilde artmakta ve her iki dönemde de tarihsel olarak en yüksek seviyelere ulaşmaktadır. Zayıf seyreden dış talep ve sanayi sektörü ürünlerinin bileşimi nedeniyle küresel finansal krizde kapasite kullanım oranındaki daralma daha yüksektir. Sonuç olarak, işgücü piyasası bu çalkantılardan en fazla etkilenen makroekonomik değişken olmuştur.