Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Endüstriyel Tasarım, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: ÜMİT BAYIRLI
Danışman: Naz Ayşe Güzide Z. Börekçi
Özet:Tasarım süreci, bünyesinde araştırma ve planlama, fikir geliştirme, değerlendirme ve geliştirme ve neticelendirme aşamalarını barındıran yinelemeli bir süreçtir. Bu aşamalar arasından fikir geliştirme, fazla sayıda (miktar), çeşitli (çeşitlilik) ve yenilikçi (yenilikçilik) fikirler geliştirmeyi gerektirdiğinden ve geliştirilen bu fikirler tasarım sürecinin sonraki aşamalarında daha da geliştirilip son ürün haline getirildiğinden dolayı, son ürünün kalitesine en fazla etki eden aşama olarak değerlendirilir. Tasarım sürecinde ve özellikle fikir geliştirme aşamasında tasarımcılara rehberlik etmesi ve destek olması amacıyla çeşitli tasarım yöntem ve araçları geliştirilmiştir. Ancak, geliştirilen bu yöntem ve araçlar 1) geliştirilen fikirlerin miktarını, çeşitliliğini ve yenilikçiliğini arttırması hususunda yetersiz kalmalarından, 2) araştırmacılar tarafından deneysel olarak test edilmemelerinden ve 3) yaratıcı düşünmenin esas niteliklerinden olan mantığa aykırı düşünme ile desteklenmediğinden dolayı eleştirilmektedirler. Bu tez, fikir geliştirme sürecinin ihtiyaçlarını belirlemeyi ve tasarım öğrencilerine bir strateji önererek fikir geliştirme sürecinin çıktılarını geliştirmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç için bir karma yöntem araştırması yapılmıştır: Fikir geliştirme sürecinin ihtiyaçları gözlem ve akran bilgilendirmesi yoluyla belirlenmiştir, kurgusal tasarımı fikir geliştirme ile kaynaştıran bir araç (Fictionation) oluşturulmuş ve pilot çalışma ile daha da geliştirilmiş ve yarı-deneysel araştırma modelini benimseyen çalıştaylar yapılmıştır. Bulgular, tez kapsamında geliştirilen bir değerlendirme tekniği ve yapılan mülakatlar vasıtası ile değerlendirilmiştir. Sonuçlar göstermiştir ki, Fictionation aracı, fikir geliştirme sürecinin çıktılarının miktarını, çeşitliliğini ve yenilikçiliğini geliştirmesi ve tasarım eğitimi bünyesinde etkili bir öğrenme ve öğretme ortamı elde etmesi bakımından gelecek vaat etmektedir