Türkiye'de hizmet öncesi öğretmen eğitimindeki değişimin kaos kuramı çerçevesinde analizi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Yeşim Somuncuoğlu

Danışman: ALİ YILDIRIM

Özet:

Bu çalışma Türkiye’de hizmet öncesi öğretmen eğitimindeki reformları Kaos Teorisi perspektifinden incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya yön veren araştırma soruları şöyledir: 1) 1982 yenidenyapılandırması 1998 yenidenyapılandırması ile nasıl ilişkilendirilebilir? 2) 1998 yenidenyapılandırmasını gerektiren sorunlar nelerdi? 3) 1998 dönüşümü nasıl gerçekleşti? 4) Sistem şu anda hangi aşamadadır? 5) Yeni modelin gelecekte izleyeceği yön ne olabilir? Bu nitel araştırma çalışmasında kullanılan veri kaynakları görüşmeler ve dokümanlardır. İlgili kurumlarda yönetici olarak görev yapmakta olan bazı kişiler ve 8 farklı Eğitim Fakültesinde çalışmakta olan toplam 28 öğretim elemanı ile görüşmeler yapılmış, çalışmanın konusuna yönelik ilgili kurumların raporları ve toplantı tutanakları, ilgili konferans ve panel oturumların bildirileri ve notları, süreli yayın makaleleri, ve dört farklı gazetenin konuya yönelik haber ve makaleleri incelenmiştir. vi Araştırmacı tarafından geliştirilen ‘Kaotik Dönüşüm Olarak Değişim’ modeli çalışmaya yön veren teorik yaklaşımı içermektedir. İçerik analizi yöntemi ile çözümlenen veriler ışığında bu çalışmada, ‘kaotik dönüşüm’ yaklaşımının Türkiye’de hizmet öncesi öğretmen eğitimindeki stabilite ve ‘denge bozulumu’ süreçlerini sorgulamak ve anlamak açışından önemli katkılar sağladığı ortaya çıkmıştır; kabaca 1950’ler - 1970 (gelişim ve stabilite), 1970’ler (denge bozulumu ve çalkantı), 1982-1990’ların başları (‘kapalı denge’) ve 1990’ların ortaları – 1998 (çalkantı ve dönüşüm) önemli dönemlerdir. Ayrıca, 1998 yenidenyapılandırmasını gerektiren sorunların program ve yönetim boyutunda olduğu ve 1998 dönüşümünün bir ‘öz-düzenleme’ olduğu ortaya çıkmıştır. 1998 yenidenyapılandırmasının hizmet öncesi öğretmen eğitimini ‘kimliğine’ yaklaştırdığı, ancak modelinin henüz kurumsallaşmadığı, kurumsallaşması için ‘yönetim’ boyutunun açıklığa kavuşturulması ve ‘insan kaynağını’ (öğretmen eğitimcisi profilini) geliştirmeye yönelik stratejilerin uygulanması gerektiği bulunmuştur.