Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2003
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: Evin Caner
Danışman: ŞAHİNDE DEMİRCİ
Özet:Bu çalışmanın amacı, Selçuklu Dönemi idari ve sivil yapılarının bazılarındaki sıvaları hammadde özellikleri ve teknolojileri yönünden incelemektir. Karşılaştırma yapmak için aynı dönemin bazı Bizans yapılarındaki sıvalar da incelenmiştir. Çalışmada Alanya Kalesi’nden, Kubadabad Sarayları’ndan, Syedra arkeolojik alanındaki bazı yapılardan, Aspendos Anfitiyatrosundan, Selinus arkeolojik alanındaki Şekerhane Köşk ve Alanya’da bulunan Hasbahçe’deki bazı tarihi yapılardan alınan sıva örnekleri incelenmiştir. Bir grup çalışmada yoğunluk, porozite, su tutma kapasitesi ve su buharı geçirimliliği cinsinden temel fiziksel özellikler belirlenmiştir. Sonuçlar sıvaların düşük yoğunluklu ve porozitesi yüksek malzemeler olduğunu ve su buharına yeterince geçirimli olduklarını göstermiştir. Mekanik özellikler ultrasonik hız ölçümleri ile elde edilen elastiklik modülünün hesaplanması ile vi belirlenmiştir. Elastiklik modülü 1.0-5.6 GPa olarak bulunmuş ve sıvaların tarihi harç ve tuğlalara yakın mekanik özelliklere sahip olduğu anlaşılmıştır. Sıvaların hammadde bileşimleri ve minerolojik özellikleri, çeşitli analizlerin sonuçları birleştirilerek, belirlenmiştir. Bu analizler; kimyasal analizler, agregaların tanecik boyutu dağılımı, hazırlanan ince kesitlerin optik mikroskopla petrografik analizi, hazırlanan uygun kesitlerin tarama elektron mikroskobuyla incelenmesi ve belirlenen bölgelerde enerji dağılım analizörü ile element miktarlarının bulunması, mineral fazlarının x-ışınları toz difraksiyon ile analizi, FTIR ve termogravimetrik analizlerdir. Sıvalarda bağlayıcı olarak kireç kullanıldığı ve CaCO3 olarak miktarının 53.8- 96.8% olduğu belirlenmiştir. Sıvanın agrega kısmında belirlenen temel mineraller kuvars, kalsit (kireç taşı), dolomit ve opal-A’dır. Agregalar tane boyutu dağılımı bakımından ince, iri ve karışık agrega olarak üç gruba ayrılmıştır ve pozzolanik aktiviteleri özellikle ince agregalarda çok yüksek bulunmuştur. Kırmızı zigzag motifli sıvalarda renk veren madde hematit olarak belirlenmiştir. Yeşil boyalı sıvada ise rengin düşük değerlikli demir içeren celadonit mineralinden ileri geldiği anlaşılmıştır. Çalışılan Selçuk ve Bizans yapılarının sıvaları ile birlikte günümüze ulaşması, sıvalarının iyi kalitede olduğunu göstermektedir. Bu çalışma da bu durumu destekler nitelikte sonuç vermiştir. Bu dayanıklılıkta esas etmenlerden ikisinin opal-A ve dolomit olduğu düşünülebilir.