Suri̇ye karmaşıklığında İran, Rus ve Türk dış poli̇ti̇kaları bağlamında Astana süreci̇


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Öğrenci: Mehmet İlbey Çoban

Danışman: HÜSEYİN BAĞCI

Özet:

Bu tezdeki asıl soru Astana sürecinin tanımlanması ve garantör ülkelerin Suriye iç savaşının değişen dinamikleri çerçevesinde böyle bir süreci başlatmasına neden olan dinamikleri açıklamaya dayanmaktadır. Teorik kısım, neorealizmi hem doğa bilimlerinde hem de Uluslararası İlişkiler disiplininde yeni yeni kullanılan “karmaşıklık” paradigmasıyla birleştirmeyi amaçlamaktadır. Teorik kapsamda savunulacak durum, doğrusal bir ontoloji izlerken neorealizm devletlerin dış politikalarındaki değişen dinamikleri açıklamakta sorun yaşayabileceği yönündedir. Karmaşıklık paradigması, ontolojik temelinden kaynaklan doğrusal olmayan süreçleri açıklar. Özellikle aktörlerin çeşitliliği ve çeşitliliği, aralarındaki bağlantı, karşılıklı bağımlılık ve değişen çevreye uyumun bu fenomenin indiregenmesine karşı bir çözüm olabileceği öne sürülecektir. Nitekim Suriye krizindeki aktörler çok çeşitlidir ve IŞİD gibi aktörlerin bu süreçteki politikaları derinden etkileyebildiği ve Suriye meselesinin devletlerin güvenliği ve aynı zamanda güç rekabetine dayalı dış politikalarındaki değişikliğin birçok aktörü de etkileyebileceği görülebilir.Bununla birlikte, Suriye karmaşıklığında IŞİD’in ortaya çıkması ve özellikle Suriye’ye müdahalesi ile birlikte Rus aktivizminin yanı sıra diğer aktörlerin bu karmaşıklığa ilişkin politikalarının bölgesel ve küresel güçlerin de değişen dinamikler karşısında değişen dinemikler karşısında etkileşimli olarak politikalarını uyarladıkları görülebilir. Bu süreci anlamak için, Karmaşık Uyarlamalı Sistem (CAS) modeli, Suriye’deki değişen dinamiklere ve aktörlerin pozisyonlarına ve bölgedeki birbiriyle bağlantılı etkileşimlere uygulanacak şekilde geliştirilmiştir. Bu birlikte adaptasyon, aynı zamanda, düzen ve düzensizlik arasındaki karmaşıklıktaki iç içe geçmiş nedenselliklerden de kaynaklanır. Astana süreci de Suriye Karmaşıklığında İran, Rus ve Türk dış politikalarında bu eşgüdümlü karmaşık uyarlamanın bir dışavurumudur.