Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: ÜMRAN YÜCE SELVİ
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Yonca Toker Gültaş
Eş Danışman: Nebi Sümer
Özet:İş sahibi olmak, birçok bireyin hayatını devam ettirebilmesi için çeşitli bakımlardan gereklidir. Öte yandan, işin gelecekteki durumuna ilişkin bir tehdit algılamak ise (iş güvencesizliği) pek çok olumsuz sonuç ile ilişkili bulunan önemli iş stresörlerinden birisidir. İş güvencesizliği geleneksel olarak bireysel bir deneyim olarak değerlendirilmiştir; ancak, toplu bir endişeyi temsil eden bir iş güvencesizliği iklimi deneyiminden de söz etmek mümkün olabilir. Bu tezin genel amacı, iş güvencesizliği algısının yapısını ve bu algının çalışanların davranışları ile olan ilişkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda, mevcut tez kapsamında iki görgül çalışma yapılmıştır. Çalışma 1, Türkiye'deki çalışanlardan oluşan bir örneklem üzerinde, iş güvencesizliği yapısının boyutsallığını ve farklı boyutların işten ayrılma, sesini yükseltme (düşünceli), sadakat ve kayıtsızlık ile olan ilişkisini test etmiştir. Sonuçlar iş güvencesizliğinin her ikisi de işin kendisini (nicel iş güvencesizliği) ve değerli iş özelliklerini kaybetme (nitel iş güvencesizliği) yönlerini içeren bireysel iş güvencesizliği ve iş güvencesizliği iklimi algılarından oluşan dört boyutlu bir yapıya sahip olabileceğini göstermiştir. Dört iş güvencesizliği boyutunun araştırma kapsamında incelenen davranışlar ile farklı şekillerde ilişkilendiği ve iş güvencesizliği ikliminin işten ayrılma ve sadakat tepkilerini yordama konusunda bireysel iş güvencesizliği algısının ötesinde artan bir geçerliğe sahip olduğu görülmüştür. Çalışma 2, Türkiye'de sendikalı çalışanlardan oluşan bir örneklemde iş güvencesizliği boyutlarının farklı sesini yükseltme tepkileri üzerindeki etkisini araştırmıştır. Sonuçlar iş güvencesizliğinin nitel yönlerinin, sendikalı çalışanların sesini yükseltme tepkisini tahmin etme konusunda nicel yönlere göre daha etkili olabileceğini göstermiştir. Genel olarak bulgular, iş güvencesizliği olgusunu ve bu olgunun çalışanların davranışsal tepkileri üzerindeki etkilerini daha iyi anlayabilmek için iş güvencesizliği yapısının boyutsallığını dikkate almanın önemine işaret etmektedir