Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Maden Mühendisliği Bölümü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: İngilizce
Öğrenci: ELİF TORUN BİLGİÇ
Danışman: Nuray Demirel
Özet:
Yüksek basınçlı asit liçi (YBAL)
tesisi çoğunlukla düşük tenörlü laterit cevherler için kullanılan bir
yöntemdir. YBAL prosesi, doğası gereği karışık bir çalışma sistemine sahip
olduğu için ciddi iş kazalarına sebep olabilir. Proseste yaşanan bazı arızalar,
insan hayatı, toplum, çevre ve ekonomi üzerinde geri döndürülemez, yıkıcı
etkilere yol açmaktadır. Tehlike tanımlaması, risk değerlendirme çalışması
için ön önemli adımlardan biridir. Bu nedenle, tehlike ve risklerin
araştırılıp, oluşma ihtimalini azaltmak ve bu tip ciddi kazaları önlemek firma
ve toplum için çok önemlidir. Bu yüksek lisans tez çalışmasında Manisa İlinin
Gördes İlçesinde yer alan nikel laterit cevherine uygulanan yüksek basınçlı
asit liçi tesisinin risk değerlendirmesi yapılmıştır.
Bu çalışma, YBAL
tesisindeki potansiyel tehlike ve risklerin araştırılması ve sonucunda risk
değerlendirme yapılmasını amaçlamaktadır. Bu risk değerlendirmesi, tesisin
risk değerlendirme planları ve risk yönetim stratejilerini geliştirmeye katkı
sağlayacaktır. Öncelikle, sistemin çalışma prensibi üzerine araştırma
yapılacak, ünitelerde oluşabilecek tehlikelerin belirlenmesi, tehlikelerden
kaynaklanan sonuçların mühendislik hükümlerine ve önceki çalışmalara dayanarak
olasılık ve şiddetinin tahmin edilmesi ve riskin kabul edilebilirliğine karar
verilmesi, riski ortadan kaldırmak ya da azaltmak için önlem ve tavsiyeleri
planlamak için çalışma yapılmıştır. Ayrıca, 2014-2018 yılları arasında
gerçekleşen kazalarda üretim bölgesi, meslek ve çalışma saatleri gibi parametreler
incelenerek dikkat edilmesi gereken konular saptanmıştır.
Bu çalışmanın
sonucunda, YBAL bölgesinin doğası gereği en riskli bölge olduğu ve tesisteki
kabul edilemez derecedeki risklerin, seviye, akış, basınç, sıcaklık takip
sistemi, control vanası, tali güvenlik bariyeri, kilitleme sistemi, yedek
pompa, seviye alarmı gibi önlemlerle azaltılabileceği sonucu çıkmıştır. Kaza
istatistiklerine gore, neredeyse tüm kazaların eğitim, iş güvenliği kültürünün
geliştirilmesi ve idari düzenlemeler ile önlenebileceği ortaya çıkmıştır.
Bu çalışma, işçi sağlığı ve iş
güvenliği yönetim sisteminin çevresel ve finansal olarak bütünleşmesi ve tüm
sistemin sürdürülebilir hale gelmesine katkı sağlayabilir. Bu çalışma alanı,
Türkiye’de tek olduğundan ileride kurulması planlanan benzer tesisler için
emsal teşkil edebilir. Ayrıca, tesisteki iş kazalarının incelenmesi riskli
bölge ve durumların üzerine yoğunlaşılarak; uygun kaza önleme teknikleri ve
eğitimlerle iş kazalarının önlenmesini sağlayacaktır.