Reconstruction of Collective Memory and Memory of Place: From Hergelen Square to Melike Hatun Mosque


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: HATİCE KÜBRA ATA ARSLAN

Danışman: Fatma Cânâ Bilsel

Özet:

Ortak hafıza sadece bireylere değil, kitlelere de sosyal varlıklarını sürdürmede yardımcı olur. Geçmişe ait anıların paylaşımı için bu anıların biriktirildiği ortak bir alana ihtiyaç vardır; bu da kolektif bellektir. Mimarlık kolektif belleğin yapılı çevreyle olan etkileşimiyle ilgilenir. Toplumsal hafıza, fiziksel çevreyle, dolayısıyla da mimari ile doğrudan ilişkilidir. Bir şehrin mimarisi, kent mekânları ile sosyal etkileşimler vasıtasıyla toplumsal hafızanın parçasıdır. Kolektif bellek ile yerin belleği birbirine bağlıdır. Bununla birlikte, mimarlık, yerin kimliğini ve toplumsal hafızayı yeniden şekillendirmek için siyasi bir araç olabilir.

Hergelen Meydanı Ankara’nın Ulus semtinde bulunan ve Cumhuriyet dönemine ait mekânlar ve yapıların bulunduğu değerli bir meydandır. Kısa süre önce meydanın yenileme çalışmaları kapsamında, bu alanda Melike Hatun Camii inşa edilmiştir. Bu tez camiin kentsel bağlamdaki yerine göre mimari özellikleri ile inşa edildiği kent mekânının kimliğini ve hafızasını nasıl değiştirdiğini incelemektedir. Siyasi erk kentsel mekânda kendini mimarinin temsil ettikleri ile ifade eder. Yerin kimliğini değiştiren bu tür mimari müdahaleler, söz konusu mekânın kentlilerin toplumsal hafızasındaki anlamını değiştirir.

 

Anahtar Kelimeler: Mekânsal Hafıza, Kolektif Bellek, Siyasi Mekansallaşma, Yerin Kimliği, Cami Mimarisi, Ankara