Periyodik otoregresif hareketli-ortalamalar modellerinin belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: İngilizce

Öğrenci: Burçin Akgün

Eş Danışman: Hüseyin Ayhan, HÜSEYİN ÖZTAŞ AYHAN

Özet:

Bu tezde, Periyodik Otoregresif Hareketli–Ortalamalar (PARMA) süreçlerinin periyodik olarak değişen derecelerinin belirlenmesi esas olarak çalışılmıştır. PARMA sürecinin değişken derecelerinin belirlenmesi, iyi bilinen Box– Jenkins tekniklerinin mevsimsel bir usule genelleştirilmesiyle gerçekleştirilmiştir. Yalnızca periyodik hareketli-ortalamalar (PMA) ve periyodik otoregresif (PAR) modellerinin belirlenmesi dikkate alınmıştır. PARMA model belirlenmesi için, ARMA modellerindeki karşılıklarıyla aynı rolü üstlenen Periyodik Otokorelasyon Fonksiyonu (PeACF) ve Periyodik Kısmi Otokorelasyon Fonksiyonu (PePACF) kullanılmıştır. Model belirlemesini iyileştirmek amacıyla uygulanan parametre tahmini için, PAR modellerine uygulanabilir olan koşullu en küçük kareler tahmini metodu kullanılmıştır. Modelde bir hareketli–ortalamalar (MA) kısmı bulunduğunda tahmin çok kompleks ve zor bir hale gelmekte ve tatminkar olmayan sonuçlar verebilmektedir. Bu problemi çözmek için, PMA süreci izleyen mevsimler makul dereceli PAR süreçlerine dönüştürülerek modellenmeye çalışılmıştır. Uygunluk incelenmesi, tahmin edilen modelden oluşan artık değerler aracılığıyla, sebep ve metotları açıklanarak yapılmıştır. Çalışmanın son kısmı, aylık ortalama su akımlarından oluşan iki mevsimsel hidrolojik zaman serisinin analizi aracılığıyla belirlenme tekniklerinin uygulanmasını göstermektedir. Bu amaçla, özel olarak PARMA model belirlenmesi için bilgisayar programları geliştirilmiştir.