Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Öğrenci: Ahmet Sönmez
Danışman: MUSTAFA VERŞAN KÖK
Özet:Jeotermal kuyu sondajlarında yaşanan çamur kaçağı; kuyu stabilitesi problemleri, yüksek buru ve sürtünme değerlerine neden olmakta, sondaj dizisinin ağırlık almasına, takım sıkışmalarına ve bazı durumlarda ise kuyunun terk edilmesine varan sorunlara yol açmaktadır. Bu sorunları en aza indirmek için çamur kaçağını kapatmaya yönelik çamur kompozisyonları ile; etkin kayganlaştırma performansı, yüksek sıcaklık ve yüksek basınç (YSYB) dayanımı olan sondaj sıvısı kompozisyonları kullanılmalıdır. Bilinen en yüksek kayganlaştırma performansını, petrol/sentetik bazlı sondaj sıvıları sağlamaktadır. Ancak hem ekonomik açıdan hem de çevresel nedenlerden dolayı bu sondaj sıvısı sistemlerinin kullanımı kısıtlanmaktadır. Bu noktada, kayganlaştırma performansı yüksek, YSYB koşullarına dayanıklı ve kaçaklı formasyonlarda etkin su bazlı sondaj sıvısı kompozisyonlarının bulunması araştırılmıştır. Bu çalışma kapsamında, Türkiye ve Dünya’da jeotermal sondajlarda kullanılmakta olan yüksek performanslı YSYB sondaj sıvısı üzerine çeşitli kimyasal ticari kayganlaştırıcılar eklenerek, petrol/sentetik bazlı sondaj sıvısı sistemlerine en yakın kayganlaştırma performansını sağlayan kompozisyonlar belirlenmiştir. Yaşanacak olası tedrici ve kısmi çamur kaçaklarını kapatmak ve basınç farkından dolayı oluşan dizi sıkışması olasılığını en aza indirmek amacıyla uygun kaçak malzemeleri kullanılmış, formasyon özellikleri ve sondaj sınırlamaları da göz önüne alınarak yeni ve geçerli formülasyonlar oluşturulmuştur. Sonuçlar, seçilen kompozisyonların kayganlaştırma ve gözenek tıkama özelliklerinin, jeotermal sondaj endüstrisi saha uygulamalarında kullanılması için oldukça yenilikçi ve dikkate değer olduğunu göstermektedir.