Çeviri Göstergebilimi Işığında Bir İnceleme: Edgar Allan Poe'nun The Masque of the Red Death Başlıklı Öyküsü ve Türkçe Çevirileri


Creative Commons License

Çelik K.

Söylem Filoloji Dergisi, cilt.8, sa.17, ss.164-189, 2023 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 8 Sayı: 17
  • Basım Tarihi: 2023
  • Doi Numarası: 10.29110/soylemdergi
  • Dergi Adı: Söylem Filoloji Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: TR DİZİN (ULAKBİM), Index Copernicus, Sobiad Atıf Dizini
  • Sayfa Sayıları: ss.164-189
  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmanın amacı Edgar Allan Poe’nun The Masque of the Red Death (1842) başlıklı öyküsü ve Türkçe çevirilerini, çeviri göstergebiliminin sunduğu bakış açısıyla incelemek ve çeviri göstergebiliminin çevirmene ve çeviri sürecine sunabileceği katkıları ortaya koymaktır. Edgar Allan Poe’nun 1842 yılında yayımlanan The Masque of the Red Death adlı öyküsü ve bu öykünün Tomris Uyar (1991), Nebiha Şentürk (2016), Nazire Ersöz (2017) ve Hasan Fehmi Nemli (2018) tarafından Türkçeye yapılan çevirileri bu çalışmanın bütüncesini oluşturmaktadır. Özgün metnin göstergebilimsel çözümlenmesinde Sündüz Öztürk Kasar’ın (2009) Paris Göstergebilim Okulu’nun sunduğu metin çözümleme adımlarını çeviri göstergebilimi kapsamında derlediği göstergebilimsel çözümleme modeli esas alınmıştır. Eserin Türkçede yayımlanan dört farklı çevirisi  Öztürk Kasar’ın ortaya koyduğu Çeviride Anlam Evrilmesi Dizgeselliği (2021) kapsamında değerlendirilmiştir. “Öyküdeki sembollerin çevirisi”, “Alımlayan özneye yönelik hitapların çevirisi”, “Metinlerarası ögelerin çevirisi” ve “Anlam evirici eğilimlere farklı örnekler” başlıklarıyla ele alınan çeviri değerlendirmesinde, toplam on altı söylemde anlam evirici eğilim saptanmıştır. Yapılan çeviri değerlendirmesinde hata avcılığından kaçınılarak çevirmen kararları dizgeselliğin sunduğu veriler doğrultusunda betimleyici bir yaklaşımla ele alınmıştır. 

This study aims to present the contributions of semiotics of translation to translators and translation process by analyzing Edgar Allan Poe’s short story The Masque of the Red Death (1842) and its Turkish translations within the scope of semiotics of translation. The corpus of this study comprises Edgar Allan Poe’s short story, The Masque of the Red Death, published in 1842 and its Turkish translations by Tomris Uyar (1991), Nebiha Şentürk (2016), Nazire Ersöz (2017) and Hasan Fehmi Nemli (2018). In the semiotic analysis of the story, the semiotic analysis model propounded by Sündüz Öztürk Kasar (2009) based on the text analysis steps of Paris School of Semiotics was utilized. Four Turkish translations of the story were analyzed in line with the “Systematics of Designification in Translation” by Öztürk Kasar (2021) through a descriptive approach. As a result