Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜRK PSIKOLOJI YAZILARI, cilt.28, sa.55, ss.1-16, 2025 (Hakemli Dergi)
Çevrimiçi oyunlar, her gün daha fazla kullanıcı kazanan popüler bir boş zaman aktivitesidir. Oyuncuların cinsiyet dağılımları dünyada olduğu gibi Türkiye’de de eşit kabul edilse de oyunların erkeklerin dünyası olduğuna dair inanış devam etmektedir. Fox ve Tang (2014) tarafından geliştirilen Video Oyunlarında Cinsiyetçilik Ölçeği bu toplumsal sorunu ölçmek için geliştirilmiş ilk standardize ölçüm aracıdır. Türkiye’deki geniş çevrimiçi oyuncu kitlesi ve kadınların bu kitledeki değerlendirildiğinde, çevrimiçi oyunlarda cinsiyetçilik ve ayrımcılığın Türkiye örnekleminde incelenmesi önemlidir. Bu doğrultuda, bir pilot çalışma ile iki çalışmadan oluşan araştırmamızın amacı, Video Oyunlarında Cinsiyetçilik Ölçeğinin Türkiye örnekleminde geçerlik güvenirlik çalışmasını yapmak ve ölçeği Türkçe alanyazına kazandırmaktır. Pilot uygulama kapsamında ölçeği Türkçeye uyarlayıp, sonrasında birinci çalışmada ölçeğin faktör yapısını 580 kişilik bir örneklemde açımlayıcı faktör analizi ile inceledik. Analiz sonuçlarına göre ölçek toplam varyansın % 55’ini açıklayan 3 faktörden (“Sosyal” Oyuncu α =.84, Zayıf Halka α =.84, Alınganlık α =.82) oluşmaktadır. İkinci çalışmada ise Türkçe formun faktör yapısını doğrulayıcı faktör analizi ile 373 kişilik farklı bir örneklemde test ettik ve faktörlerin yapısal uyum gösterdiğini gördük. Ölçeğin yapı geçerliliğini test etmek için geçerlilik analizleri kapsamında yakınsak ve ayırt edici geçerliliğini inceledik. Bulgular, beklediğimiz üzere, video oyunlarında cinsiyetçiliğin Sosyal Baskınlık, Toplumsal Cinsiyetle İlgili Sistemi Meşrulaştırma, Femfobi ve Erkeklik İdeolojisi Ölçekleri ile pozitif yönde ilişkili, Sosyal Beğenirlik Ölçeği ile ise ilişkisiz olduğunu gösterdi. Ölçeğin iç tutarlılık katsayısını ilk çalışmada α = .91, ikinci çalışmada α = .92 olarak tespit ettik. Bulgularımız ölçeğin bireylerin video oyunlarında sergiledikleri cinsiyetçi eğilimleri ölçme konusunda güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracı olduğunu göstermektedir.