UTAK 2018 Bildiri Kitabı: Tasarım ve Umut, Ankara, Türkiye, 12 - 14 Eylül 2018, ss.173-189
Teknolojinin gelişmesi ve tasarım
problemlerinin karmaşıklaşması, tasarım ve ürün geliştirmeyi çeşitli
disiplinlerden uzmanların bir araya gelerek çalıştığı süreçler olmaya
yöneltmektedir. Eğitim alanında da buna paralel şekilde disiplinler arası
çalışma yaygınlaşmaktadır. Özellikle çocuklar için yapılan ürün ve eğitim
materyallerini göz önüne aldığımızda, birden fazla disiplinin katkısı oldukça
önemlidir. Bu makalenin amacı hem tasarım hem de eğitim alanındaki bu ortak
eğilimi dikkate alan, disiplinerarası bir ekip tarafından yürütülen bir tasarım
projesinin sürecini incelemek, tartışmak ve ekip üyelerinin gözünden bir
değerlendirmesini sunmaktır. Bahsi geçen “6-10 Yaş Arası Çocuklar için Atmosfer
İçi Uçuşun Anlatılması” başlıklı proje, 2016-17 Bahar döneminde üniversiteye
bağlı bir ders kapsamında derse bağlı stüdyo ve proje ortağı işbirliğiyle
yürütülmüştür. Proje ekibi, okul öncesi öğretmenliği, mimarlık, endüstri
ürünleri tasarımı, elektrik ve elektronik mühendisliği ve bilgisayar
mühendisliği bölümlerinden yedi öğrenciden oluşmaktadır. 14 haftalık süreçte
bir tasarım çözümü geliştirmenin yanı sıra, daha önce disiplinler arası çalışma
deneyimi olmayan öğrencilerin tasarladıkları ürün üzerinden disiplinler arası
çalışma becerilerini geliştirmeleri hedeflenmiştir. Bu disiplinler arasılık,
ürüne içerdiği üç farklı bileşenin (hikâye, fiziksel oyuncak ve bilgisayar
oyunu) birlikte hareket etmesiyle yansımıştır. Her bileşen birbiriyle
ilişkilidir ve ürünün çalışması bu bileşenlerin birlikte çalışabilmesine
bağlıdır. Hikaye bileşeninde, kullanıcı çocuğun duygusal bağ kuracağı
karakterlerin maceraları anlatılmaktadır. Belli noktalarda kullanıcı hikayeyle
ilişkili olarak, bilgisayar oyunu ile bağlantılı fiziksel oyuncağa
yönlendirilmektir. Böylece kullanıcı fiziksel uçağın kanatlarını kontrol ederek
uçağın hareketlerini oyun içindeki yazılım ile gözlemlemekte ve hikaye içinde
belirtilen temel uçuş hareketlerini deneyimleyerek öğrenmektedir. Bu makalede,
bahsedilen proje sürecinde tasarım araştırması, fikir geliştirme ve tasarım
detaylandırma aşamalarından geçtikçe, ekibin nasıl ortak bir terminoloji
geliştirdiği, çok disiplinli çalışmadan disiplinler arası çalışmaya nasıl
evrildiği ve öğrencilerin hem kendi disiplinlerinden hem de kişisel ilgi
alanlarından getirdikleri birikimi nasıl bir araya getirerek tasarım çözümüne
yansıttıkları mevcut eğitimde disiplinler arası işbirliği literatürü ışığında
tartışılacaktır.