Ahlaki kapsamlılık ve çevreci davranışlar: çevresel suçluluk ve algılanan çevresel sorumluluğun aracı rolü.


Creative Commons License

Sarı E., Coşkun M., Candanoğlu İ., Cingöz Ulu B.

II. Sosyal Psikolojide Ahlak Çalışmaları Sempozyumu, İstanbul, Türkiye, 25 - 26 Kasım 2023, ss.80-84

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.80-84
  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Çevresel bozulmanın ana nedeninin çevreye zarar veren eylemler olduğu düşünüldüğünde, çevreci davranışların belirleyicilerinin tanımlanmasına ihtiyaç olduğu açıktır. Bu belirleyiciler arasında, çevre sorunlarını ahlaki bir mesele olarak görmek ve bu sorunların çözümü için sorumluluk hissetmek, bireyleri çevrenin esenliği adına hareket etmeye teşvik ettiği için önemlidir. Ayrıca, önceki çalışmalar bireylerin ahlaki standartlarına uygun olmayan davranışlarda bulunduklarında kendilerini suçlu hissedebildiklerini göstermiştir. Çevreci davranışların teşvik edilmesi, yalnızca çevresel bozulmanın insan refahı üzerindeki olumsuz etkisini azaltmaya hizmet etmekle kalmaz, aynı zamanda insan dışı varlıklar için artan bir etik anlayışı (bkz., ahlaki kapsamlılık) yansıtır. Ancak ahlaki kapsamlılığın çevreci davranışlar üzerindeki rolü üzerine kısıtlı sayıda çalışma bulunmaktadır. İlgili alan yazındaki bu eksikliklerden ötürü, bu çalışmanın temel amacı ahlaki kapsamlılık ve çevreci davranış arasındaki ilişkiyi araştırmaktır. Ayrıca, çevresel suçluluk ve algılanan çevresel sorumluluğun bu ilişkide aracı bir rol üstlenmesi beklenmektedir. Çalışmaya lisans düzeyinde öğrenim gören 244 (167 erkek, 76 kadın, 1 cinsiyetini belirtmeyen; Ortyaş = 24.6, SSyaş = 9.7) üniversite öğrencisi katılmıştır. Katılımcılar Ahlaki Kapsamlılık Ölçeği, Çevresel Suçluluk Ölçeği, Algılanan Çevresel Sorumluluk ve Özel ve Kamusal Alanda Sergilenen Çevreci Davranışlar Ölçeği’ni doldurmuşlardır. Bulgular ahlaki kapsamlılığın çevreci davranışları pozitif yönde yordadığını göstermektedir. Sonuçlar ayrıca, ahlaki kapsamlılığın çevreci davranışlar üzerinde çevresel suçluluk ve algılanan çevresel sorumluluk aracılığıyla anlamlı bir dolaylı etkiye sahip olduğunu göstermektedir. Bulgular ilgili alan yazın çerçevesinde tartışılmıştır.

Given that the main cause of environmental degradation lies in environmentally harmful actions, it is obvious that there is a need to identify the predictors of pro-environmental behaviors. Among these predictors of pro-environmental behavior, seeing environmental issues as a moral issue and feeling responsible for solving these issues are important since they lead individuals to act for the sake of the environment. Besides, previous studies indicated that individuals may feel guilty when they do not behave in accordance with their moral standards. The promotion of pro-environmental behaviors serves not only to mitigate the negative impact of environmental degradation on human well-being, but also reflects a growing ethical consideration (i.e., moral expansiveness) for non-human entities. However, prior literature has overlooked the role of moral expansiveness on pro-environmental engagement. Therefore, to fill these gaps, the current study’s main purpose is to understand moral expansiveness and proenvironmental engagement association. Environmental guilt and perceived environmental responsibility are also hypothesized to mediate this relationship. A total of 244 undergraduates (167 males, 76 females, 1 not specified; Mage = 24.6, SDage = 9.7) participated in the study. Participants completed the Moral Expansiveness Scale, Environmental Guilt Scale, Perceived Environmental Responsibility Scale, and Private and Public Sphere Environmental Behaviors Scale. Findings demonstrated that moral expansiveness positively predicted pro-environmental behaviors. The results also indicated that there is a significant indirect effect of moral expansiveness on pro-environmental behaviors through the sequential mediators, environmental guilt, and perceived environmental responsibility. The findings are discussed within the related literature.