İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE DENİZLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ, Barış SALİHOĞLU,Bayram ÖZTÜRK, Editör, TÜDAV, Mersin, ss.1-275, 2021
İstilacı yabancı türler, doğal alanlarının dışındaki yerlere giren ve oradaki biyoçeşitliliği
olumsuz yönde etkileyen türlerdir. Doğu Akdeniz istilacı tür baskısından en fazla etkilenen
alanlardan biridir. Bunun en önemli kaynağı ise Süveyş Kanalı’dır. İklim değişikliği ve
istilacı tür baskısı birbirlerini besleyen iki unsur haline gelmiştir. Şöyle ki, iklim
değişikliği, birçok yabancı türün yayılmasını ve yerleşmesini kolaylaştırmakta ve istilacı
olmaları için fırsatlar yaratmaktadır. Kasırga, sel ve kuraklık gibi iklim değişikliğinden
kaynaklanan aşırı iklim olayları, istilacı yabancı türleri yeni alanlara taşınmakta ve yerel
habitatların istilalara karşı direncini azaltmaktadır. Okyanus asitlenmesi larva gelişimleri
ve döllenmeyi etkilemekte, böylece doğal türlerin direncini azaltmakta ve bu da istilacı
türler ile olan mücadelelerini kaybetmelerine neden olmaktadır. "İstilaların
epidemiyolojisini" anlamak, mevcut istilaları kontrol etmek ve gelecekteki istilaları
önlemek açısından oldukça önemlidir. Yabancı türlerin farklı popülasyonları arasındaki
melezlenmeler, yeni genetik düzenlemeler ortaya çıkarmakta, yeni oluşan popülasyonların
istilacı olmasına neden olabilmektedir. Öte yandan her yabancı tür istilacı olmamaktadır.
Türün istilacı olma potansiyellerinin araştırılması, içinde DNA barkodlama ve eDNA
(çevresel DNA)’nın da olduğu oldukça geniş kapsamlı moleküler teknikler kullanılarak
yapılmaktadır. Bu şekilde istilacı tür henüz logaritmik artış fazına girmeden
tanımlanabilmekte ve mücadele başlatılabilmektedir. Böylece hem ekolojik hem de
ekonomik kazanç sağlanmaktadır. İklim değişikliği etkilerinin istilacı tür başarısını
arttırması nedeni ile, istilacı türler ile olan mücadelenin kapsamı, iklim değişikliği ile
mücadele kapsamında alınan tedbirler ölçüsünde genişletilmeli, etkin bir mücadele için
birlikte değerlendirilmelidirler.