İklim Değişikliğinin İstilacı Yabancı Türlerin Başarısına Etkisi


Creative Commons License

Karahan A.

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ VE TÜRKİYE DENİZLERİ ÜZERİNE ETKİLERİ, Barış SALİHOĞLU,Bayram ÖZTÜRK, Editör, TÜDAV, Mersin, ss.1-275, 2021

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Diğer
  • Basım Tarihi: 2021
  • Yayınevi: TÜDAV
  • Basıldığı Şehir: Mersin
  • Sayfa Sayıları: ss.1-275
  • Editörler: Barış SALİHOĞLU,Bayram ÖZTÜRK, Editör
  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

İstilacı yabancı türler, doğal alanlarının dışındaki yerlere giren ve oradaki biyoçeşitliliği

olumsuz yönde etkileyen türlerdir. Doğu Akdeniz istilacı tür baskısından en fazla etkilenen

alanlardan biridir. Bunun en önemli kaynağı ise Süveyş Kanalı’dır. İklim değişikliği ve

istilacı tür baskısı birbirlerini besleyen iki unsur haline gelmiştir. Şöyle ki, iklim

değişikliği, birçok yabancı türün yayılmasını ve yerleşmesini kolaylaştırmakta ve istilacı

olmaları için fırsatlar yaratmaktadır. Kasırga, sel ve kuraklık gibi iklim değişikliğinden

kaynaklanan aşırı iklim olayları, istilacı yabancı türleri yeni alanlara taşınmakta ve yerel

habitatların istilalara karşı direncini azaltmaktadır. Okyanus asitlenmesi larva gelişimleri

ve döllenmeyi etkilemekte, böylece doğal türlerin direncini azaltmakta ve bu da istilacı

türler ile olan mücadelelerini kaybetmelerine neden olmaktadır. "İstilaların

epidemiyolojisini" anlamak, mevcut istilaları kontrol etmek ve gelecekteki istilaları

önlemek açısından oldukça önemlidir. Yabancı türlerin farklı popülasyonları arasındaki

melezlenmeler, yeni genetik düzenlemeler ortaya çıkarmakta, yeni oluşan popülasyonların

istilacı olmasına neden olabilmektedir. Öte yandan her yabancı tür istilacı olmamaktadır.

Türün istilacı olma potansiyellerinin araştırılması, içinde DNA barkodlama ve eDNA

(çevresel DNA)’nın da olduğu oldukça geniş kapsamlı moleküler teknikler kullanılarak

yapılmaktadır. Bu şekilde istilacı tür henüz logaritmik artış fazına girmeden

tanımlanabilmekte ve mücadele başlatılabilmektedir. Böylece hem ekolojik hem de

ekonomik kazanç sağlanmaktadır. İklim değişikliği etkilerinin istilacı tür başarısını

arttırması nedeni ile, istilacı türler ile olan mücadelenin kapsamı, iklim değişikliği ile

mücadele kapsamında alınan tedbirler ölçüsünde genişletilmeli, etkin bir mücadele için

birlikte değerlendirilmelidirler.