Köpri dil olarak Türkçe ki yapısının Türkçe-Lazca dil değinimi etkiiyle Lazcadaki kullanım ve işlevleri üzerine

33. Ulusal Dilbilim Kurultayı, Mersin, Türkiye, 9 - 10 Mayıs 2019, ss.111-112

Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
Basıldığı Şehir: Mersin
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.111-112
Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışma değinim kaynaklı dil değişimi (contact-induced language change) kuramı çerçevesinde Türkiye’de Doğu Karadeniz boyunca konuşulan ve yerli (otokton) dillerden olan Lazcanın Hopa (Sarp) değişkesinin Türkiye Türkçesi ile değinimi sonucu gerçekleşmekte olan dil değişimi olgusunu incelemektedir. Değinim kaynaklı dil değişimi “herhangi bir dil değişiminin belirli bir değinim durumundan bağımsız olarak gerçekleşmesi çok da olanaklı görünmeyen ve en azından kısmen de olsa dil değinimine bağlanabilecek” dil değişikliği türü olarak tanımlanmaktadır (Thomason & Kaufman, 2001, p. 62). Çalışma, Lazcanın Hopa (Sarp) değişkesinin Türkçenin etkisiyle geçirmekte olduğu biçim-sözdizimsel değişimi Türkçeye Farsçadan kopyalanan bir yapı olan ki yapısının (cf. Haig, 2001) Türkçe-Lazca dil değinimi etkisiyle Farsça ile Lazca arasında bir köprü işlevi gören Türkçeden Lazcaya kopyalanma görünümlerini kullanım, kullanım sıklığı ve işlev açısından karşılaştırmalı olarak saptamayı amaçlamaktadır. Bu çerçevede Lazcanın Hopa (Sarp) değişkesini konuşan dört Türkçe-Lazca iki dilli katılımcının Lazca anlatıları ve dil kullanımları değinim odaklı dil değişimi bağlamında incelenmiştir. Çalışma kapsamında incelenen veriler katılımcıların anlatımları sırasında ses kaydı yapılarak derlenmiştir. Veri çözümleme sürecinde ilk olarak, kaydedilen tüm konuşmalar EXMARaLDA veri çözümleme yazılımına (Schmidt, 2004) aktarılmış ve katılımcıların kullandıkları sözceler değinim kaynaklı dil değişimi kuramı çerçevesinde biçim-sözdizimsel açıdan incelenmiştir. Elde edilen ön bulgular çerçevesinde Lazcanın Hopa (Sarp) değişkesinde biçim-sözdizimsel açıdan değinim kaynaklı bir değişimin yaşanmakta olduğu belirtilebilir. Çalışma bulguları Türkçeye Farsçadan kopyalanan bir yapı olan ki yapısının (cf. Haig, 2001) Türkçe-Lazca dil değinimi etkisiyle Farsça ile Lazca arasında bir köprü işlevi gören Türkçeden Lazcaya kopyalandığını göstermiştir.

Anahtar Sözcükler: Değinim-kaynaklı dil değişimi, Lazca, Dil değinimi, Türkçe, Hopa değişkesi

KAYNAKÇA

(APA 6’ya göre hazırlanmış)

Haig, G. (2001). Linguistic Diffusion in Present-Day East Anatolia: From Top to Bottom. In A.Y. Aikhenvald, & R. M. W. Dixon (Eds.), Areal Diffusion and Genetic Inheritance (pp. 195-224). Oxford: OUP.

Schmidt T (2004), Transcribing and annotating spoken language with EXMARaLDA, In Proceedings of the LREC-Workshop on XML based richly annotated corpora, Lisbon 2004. Paris ELRA.

Thomason, S. G., & Kaufman, T. (2001). Language Contact. Edinburgh: Edinburgh University Press.