ATATÜRK YOLU DERGİSİ, sa.75, ss.265-282, 2024 (TRDizin)
Çin'in Qing Hanedanı'nın son dönemlerinde İmparatoriçe Vâlide Cixi 慈禧太后ve Osmanlı İmparatorluğu'nun Sultanı II. Abdülhamid'in yönetimleri, modernleşme süreçlerinde önemli farklılıklar sergilemiştir. Cixi, feodal eğitim almasına rağmen Batılı güçlerin üstünlüğünü fark etmiş, ancak kendi iktidarını koruma amacıyla sınırlı bir modernleşme politikası izlemiştir. II. Abdülhamid ise, Batı'nın modernleşme ve teknolojik yeniliklerine büyük ilgi göstermiş ve bazı reformları uygulamış olsa da, bu reformlar çeşitli engeller nedeniyle genellikle yavaş bir hızda ilerlemiştir. Cixi'nin politik etkisi sınırlı kalırken, II. Abdülhamid'in kararlılığı Osmanlı'nın modernleşme yolunda sıçrama yapmasını sağlamıştır. Ancak, her iki liderin de dönemlerinde uluslararası baskılar ve dış müdahalelerle karşı karşıya kalmış olmaları, modernleşme süreçlerini etkilemiştir. Sonuç olarak, Cixi'nin temkinli yaklaşımı Çin'in modernleşme sürecini yavaşlatırken, II. Abdülhamid'in çabaları da Osmanlı'nın çöküşünü engelleyememiştir. Bu makale, Cixi ve II. Abdülhamid'in modernleşme süreçlerindeki liderlik tarzlarının ve kişisel politika tercihlerinin Çin ve Osmanlı İmparatorluğu’nun tarihsel kaderlerini nasıl etkilediğini incelemektedir.