Research Information System
Farklılıklar Çatışmalar ve Eylemlilikler Çağında Sosyoloji, vol.0, pp.605-614, 2017 (Conference Book)
Bu çalışma, evrensel tasarım prensiplerini belirleyen değerlerin cinsiyetli yapısı üzerine bir
eleştirel okumanın ürünüdür. Tasarım prensiplerinin ve standartlarının, patriarkal yapıya dayalı
sosyal ve kültürel hayatın ihtiyaçları ve değer yargılarına göre belirlendiği, evrensel tasarım
standartlarını oluşturan tasarım oranlarının ve ölçülerinin analizi ile ifşa edilmektedir.
Çalışmanın amacı, antagonizmaya dayalı kimlik oluşumlarını temel alan mimari mekan
çözümleri incelenerek, tasarım dünyasının heteronormatif dilinin deşifresini sağlamaktır.
Mekanın nötr ve toplumsal süreçlerden bağımsız ele alınamayacağı, eril bir sistemin tasarım
dünyasının epistemesini asimetrik cinsiyet rolleri üzerinden kurgulamasında okunur. Mekanın
fiziksel üretimi üzerine kurgulanan her tasarım prensibinin "yapısalcı", "işlevselci",
"belirlenimci", "indirgemeci" yaklaşımı özünde cinsiyet kimliklerinin dikotomik yapısını
içermektedir. Dolayısıyla evrenselleştirilmeye çalışılan her tasarım prensibi cinsiyetin biyolojik
belirlenimcilik ve indirgemecik zemininde kendini heteronormatif değer üzerinden
oluşturmaya ve tartıştırmaya başlar. Bu çalışma, tasarım dünyasının tözsel normatif değerler
üzerinden nasıl kurulduğu ve bu değerlere nasıl döndüğü üzerinden ince bir tartışma
yürütmektedir. İdealize edilen şeyin hangi değerleri ve hassasiyetleri dışladığı, norm olarak
neyi kabul ettiği sorusu evrensel tasarım değerleri içerisinde tüm ölçüt ve kıstasların
cinsiyetlendirilmiş beden üzerinden nasıl nesnelleştirilip doğallaştırıldığı ile cevaplandırılmaya
çalışılmaktadır