Akademik Veri Yönetim Sistemi
Salgin Halleri: COVID-19 ve Toplumsal Esitsizlikler, Dr. Onur Bilginer,Dr. Bahar Aykan, Editör, Nika Yayincilik, Ankara, ss.75-106, 2021
Çalışmanın temel amacı,
sosyoekonomik modellerin farklı salgın hastalıkları ve epidemilerin toplum
içindeki ilerleme hızı ve yönü konusunda nasıl bilgi verebileceğini tartışmak
ve uygulamaya koymaktır. Çalışmamızda 1990’larda ve 2000’lerin başında dünya toplumları
ve ekonomilerini etkisine alan HIV-AIDS ve bugünkü global toplumu etkileyen
COVID-19’u karşılaştırmalı olarak ele alacağız. Toplumdaki varolan ve hakkında
veri toplayabildiğimiz eşitsizlik boyutlarının, hastalığın epidemiyolojik
parametreleriyle bir sinerji içinde hastalıkların yayılımını, asıl etki
ettikleri nüfuslari, ve nüfus içinde varabilecekleri maksimum noktayı nasıl
etkileyebileceğini tartışacağız.
Bulaşıcı hastalıklar, yayılmak için
toplumun hareketine ve farklı alanlarda dönüşümüne ve değişimine ihtiyaç
duymaktadır. Toplumda halihazırda bulunan eşitsizlikler, hem risk gruplarının
nerede oluştuğunu, hem hangi grupların bulaşıcı hastalığın varlığında,
kendilerini koruyucu hareketleri uygulamaya koyup koyamayacaklarını
belirlemektedir. Bu eşitsizliklerin hangi toplumsal eksende önem kazandığı,
risk yaratan davranışların veya koruyucu davranışların hangi iktisadi kontekste
ve hangi sosyoekonomik dengede gerçekleştiğini modellemekten geçmektedir.
Bu konteksi anlamak için ilk önce
makro regresyonlarla aynı hastalıktan etkilenen toplumların hangi
özellikleriyle birbirinden ayrıştığını anlamaya odaklanıyoruz. HIV/AIDS gibi
COVID-19 da birçok farklı kıtaya ve ülkeye benzer zamanlarda ulaşmasına rağmen,
farklı ülke kontekslerinde, ve dengelerinde, hastalıkların gelişimi çok farklı
patikalar izlemiştir. HIV/AIDS özelinde halihazırda varolan çalışmalar
toplumların ölçülebilir ekonomik yeterlilikleri kadar, iktisadi kaynakların
nasıl dağıtıldığı, ve sosyal katmanlar arası diğer dengeler de kritik öneme
sahip olarak bulunuyor(Ozen,2011). Bu eşitisizliklerin ve kritik verilerin
COVID-19 özelinde ne kadar önemli olabileceğinin, ve niye olmayabileceğinin
tartışmasını yapıyoruz. Özellikle HIV özelinde heterojen efekt yaratmakta
spesifik öneme sahip cinsiyetler arası sayısal eşitsizliklerin yerini COVID
özelinde hangi sosyoekonomik ve kültürel değişkenlerin alacağını belirlemek
çalışmanın temel amaçlarından biri olacaktır.