Akademik Veri Yönetim Sistemi
TÜRK PSIKOLOJI YAZILARI, cilt.26, sa.51, ss.44-56, 2023 (Hakemli Dergi)
Dokunsal algı günlük hayatta yiyeceklerimizi seçmekten kaygan zemine basarken dikkatli olmaya kadar çeşitli kararlarımızda kritiktir. Dokunsal algı sayesinde çevremizle etkileşir nesneler ve onların materyal özellikleri hakkında bilgi
toplarız. Bir nesnenin dokunsal hissi deri altında bulunan reseptörler aracılığıyla iletilebileceği gibi nesnelerin hatırladığımız özellikleri gibi yukarıdan aşağı işlemeyle de şekillenir. Dokunsal algı çalışmaları sıklıkla dokunarak nesne
tanıma paradigmalarını içerirken konuya etki eden yukarıdan aşağı işleme süreçlerine, özellikle de dokunsal bellek
çalışmalarına nadiren rastlanır. Dokunsal bellekte depolanan bilgiler, diğer duyusal kanallardan (ör. görsel) beslenen
belleklerle iş birliği içinde çalışarak günlük hayattaki işlerimizde en yüksek verimi almamızı sağlarken, bu duyusal
bilgilerin yokluğunda da benzer şekilde çevremizi tanımamıza ve etkin bir şekilde çevremizle etkileşim kurmamıza
yardımcı olur. Örneğin, karanlıkta dokunduğumuz bir nesneyi tanımamız bellekte depolanan bilgiler sayesinde mümkün olur. Bu derleme makalenin amacı özellikle son yıllarda alanyazında daha çok yer kaplamaya başlayan dokunsal
yumuşak malzeme algısı çalışmalarını derleyerek dokunsal belleğin algıdaki rolünü özetlemektir. Buna dayanarak önce
dokunsal algının ne olduğu genel bir çerçevede açıklanmıştır. Bu alanda yapılan ilk çalışmalardan başlayarak güncel
çalışmalar bu temel üzerinden anlatılmıştır. Ardından spesifik olarak dokunsal bellek çalışmaları bir araya getirilmiştir.
Bu kısımda dokunsal belleği hem pasif dokunma yoluyla hem de aktif dokunma yoluyla incelemiş olan çalışmalar
sayesinde genel bir dokunsal bellek resmi çizilmiştir. Son olarak, üç boyutlu nesneler ve iki boyutlu yüzeylerle yapılan
bellek çalışmalarına değinilerek yukarıdan aşağı işlemelerin, yani başka bir deyişle geçmişten gelen tecrübelerin, bu
bellek üzerindeki etkisi tartışılmıştır.