Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Year of Quantum (IYQ) - The Ethical, Legal, and Social Aspects of Broadening Global Ownership of Quantum Technologies, İstanbul, Türkiye, 20 - 21 Kasım 2025, (Özet Bildiri)
Kuantum teknolojilerinin etik, hukuki ve toplumsal boyutları, hazırlık düzeylerinin eşitsiz olduğu, altyapının sınırlı kaldığı ve politika ekosistemlerinin parçalı ilerlediği Orta Doğu ve Kuzey Afrika’da özellikle önem taşımaktadır. Küresel güçler teknik ve etik çerçeveyi belirlerken, MENA bölgesindeki birçok ülke donanım erişimi, araştırma derinliği ve uyumlu düzenleme alanlarında engellerle karşı karşıyadır. Bu durum yalnızca teknolojik değil, aynı zamanda toplumsal bir kuantum bölünmesi yaratmakta; kimin katılabildiğini, kimin fayda sağladığını ve kimin dışarıda kaldığını belirlemektedir. Buna karşın ulusal stratejiler, gelişen eğitim programları ve bölgesel girişimler belirgin bir ivme göstermektedir. Bölgedeki temel ELSA sorunları sorumlu kullanım, yetenek kaybı, veri koruma, çift kullanımlı teknolojilerin yönetişimi ve kamusal güven etrafında oluşmaktadır. Bunların ele alınması için daha güçlü bilim iletişimi, disiplinler arası eğitim ve ülkeler arası işbirliği gereklidir. Sosyal temelli bir bölgesel yaklaşım, kuantum teknolojilerinin yapısal eşitsizlikleri pekiştirmek yerine kapsayıcı yeniliğe ve ekonomik dayanıklılığa katkı sunmasını sağlayabilir.
Ethical, legal and societal aspects of quantum technologies carry particular weight in the Middle East and North Africa, where uneven readiness, limited infrastructure and fragmented policy ecosystems risk amplifying regional inequality. While global powers shape the technical and ethical agenda, most MENA countries face barriers in hardware access, research depth, and coordinated regulation. This creates a quantum divide that is not only technological but also social, influencing who can participate, who benefits, and who is left behind. At the same time, growing national strategies, emerging education programs, and regional initiatives demonstrate clear momentum. The key ELSA challenges revolve around responsible deployment, talent retention, data protection, dual-use governance, and public trust. Addressing these requires stronger science communication, interdisciplinary training, and cross-border collaboration. A socially grounded, region-wide approach can help ensure that quantum technologies contribute to economic resilience and inclusive innovation rather than reinforcing structural disparities.