Lise Türlerinin Duygu Yüklü Otobiyografik Anılarda Bahsedilen Kişiler Üzerindeki Etkisi

Otobiyografik bellek gelişimi alanında yapılan çalışmalarda benlik gelişimi ile otobiyografik bellek gelişiminin paralel olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ergenlik döneminde benlik gelişiminin hız kazanması ile otobiyografik bellek gelişiminin de etkilenebileceği sonucuna ulaşılmakta ve alanyazında da destekleyici çalışmalara rastlamaktayız. Lise dönemine denk gelen ergenliğin, eğitim alınan lise türünden etkilenip etkilenmeyeceği merak konusu olmuş ve alanyazında bu konuda çalışma olmadığı fark edilmiştir. Bu kapsamda bu çalışmada Anadolu liseleri, mesleki ve teknik Anadolu liseleri ile imam hatip liseleri bağlamında lise öğrencilerinin otobiyografik anıları incelenmiştir. Lise öğrencilerine duygu yüklü otobiyografik bellek ölçeği verilmiş ve bu ölçekte bir olumlu ve bir olumsuz anılarından bahsetmeleri istenmiştir. Daha sonra bu anılar episodik ve episodik değil olarak kodlanmıştır. Episodik anılarda toplam kelime sayısı, “kendilik ile ilgili kelimeler”, “diğerleri ile ilgili kelimeler” ve “biz ile ilgili kelimeler” hesaplanmıştır. Olumlu anılarda istatistiksel olarak anlamlı bir sonuç elde edilmezken olumsuz anılarda toplam kelime sayısının (F(2, 518) = 4.60, p < .05), kendilik ile ilgili kelimelerin (F(2, 518) = 4.02, p < .05), diğerleri ile ilgili kelimelerin (F(2, 518) = 3.11, p < .05) ve biz ile ilgili kelimelerin (F(2, 518) = 3.75, p < .05) lise türlerine göre istatistiksel olarak anlamlı olduğu görülmüştür. Post hoc testi sonuçlarına göre Anadolu lisesindeki öğrencilerin ve imam hatip lisesindeki öğrencilerin mesleki ve teknik Anadolu lisesindeki öğrencilere kıyasla olumsuz anılarını daha uzun yazdıkları ve daha fazla kendilik ile ilgili kelime kullandıkları görülmüştür. Diğer yandan Anadolu lisesindeki öğrencilerin mesleki ve teknik Anadolu lisesindeki öğrencilere kıyasla daha fazla diğerleri ile ilgili kelime kullandıkları; imam hatip lisesindeki öğrencilerin ise mesleki ve teknik Anadolu lisesindeki öğrencilere kıyasla daha fazla biz ile ilgili kelime kullandıkları sonucuna ulaşılmıştır. Bu bulgular alanyazın ışığında tartışılacaktır.