Akademik Veri Yönetim Sistemi
3rd International Congress on Academic Studies in Philology, Balıkesir, Türkiye, 19 - 20 Ekim 2023, ss.73-84
Özet
Bu çalışmanın amacı William Shakespeare’in The Taming of the Shrew başlıklı oyununda yer alan metinlerarası öğeleri saptamak ve bu metinlerarası öğelerin Türkçeye aktarımında çevirmen tercihlerini “yerlileştirme”/ “yabancılaştırma” çeviri stratejileri odağında incelemektir. William Shakespeare’in ilk eserlerinden biri olan The Taming of the Shrew’in araştırma nesnesi olarak seçilme nedeni, eserin içerdiği çok sayıdaki mitolojik gönderge ve dilbilgisel aykırılıklar ile bu metinlerarası öğelerin metnin anlam evrenini yapılandırmadaki etkileridir. Söz konusu metinlerarası öğeler ve yine bir tür metinlerarası gönderge olan dilbilgisel aykırılıklar metnin anlam evreninde önemli role sahip unsurlardır. Metnin anlam evreninin erek dile aktarılabilmesinde çevirmenlerin bu metinlerarası ilişki ağını çözümlemesi önem taşır. Bu çalışmada The Taming of the Shrew’de yer alan metinlerarası öğeler Michael Riffaterre (1978)’in metinlerarasılık kuramı odağında sınıflandırılmış ve saptanan metinlerarası öğelerin erek dile aktarımında çevirmen tercihleri Lawrence Venuti (1995)’nin “yerlileştirme” / “yabancılaştırma” çeviri stratejileri aracılığıyla incelenmiştir. Betimleyici bir yaklaşımla yapılan çeviri değerlendirmesinin amacı, çevirmenlerin metinlerarası öğeler konusundaki farkındalıklarını ve başvurdukları tercihlerin erek metin üzerindeki etkilerini açığa çıkarmaktır. İncelenen metinlerarası öğelerin çevirisinde sözcüğü sözcüğüne çeviri, çevirmen notu kullanılarak metinlerarası öğenin açımlanması, akıcılığa odaklanılarak metinlerarası öğenin erek metinden silinmesi eğilimleri dikkat çekmiştir. Yapılan çeviri değerlendirmesi, çevirmenlerin aynı metin üzerinde her iki stratejiye de başvurabileceklerini ve metinlerarası gönderge boşluklarının okura bırakılmasının önemini ortaya koymuştur.
Shakespeare’s The Taming of the Shrew and its Turkish translations in the light of intertextuality
Abstract
The aim of this study is to investigate the intertextual elements in The Taming of the Shrew by William Shakespeare and to analyze translators’ choices in line with “domestication”/ “foreignization” translation strategies in the translation of these intertextual elements. The reason for selecting The Taming of the Shrew as the subject of the research is its incorporation of various mythological intertextual references and ungrammaticalities, which play a key role in constructing the text’s meaning universe. The intertextual references and ungrammaticalities constitute a significant part of the text’s meaning universe. The translators are expected to decode these intertextual references in order to effectively transfer them into the target language. The intertextual references in The Taming of the Shrew were categorized based on Michael Riffaterre (1978)’s intertextuality theory and the translators’ decisions in the transfer of these intertextual references were examined within the framework of Lawrence Venuti (1995)’s “domestication”/ “foreignization” translation strategies. The evaluation of translations aims to uncover the translators’ awareness of the intertextual references and how their choices impact the target texts. It has been observed in the analyzed intertextual references that there is a tendency towards translating word-for-word, explicating the intertextual reference through translator’s notes, and removing the intertextual reference from the target text in order to achieve fluency. The translation evaluation reveals that the translators may employ both strategies within the same text, and it highlights the importance of allowing readers to fill in intertextual reference gaps.