9. Sınıf Kimya Dersi Müfredatında Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarının Yorumlanması

Yılmazoğlu E.

International İstanbul Congress on the Future of Education, Kocaeli, Türkiye, 28 - 30 Mayıs 2025, ss.140, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Kocaeli
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.140
  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tiflis Bildirgesi’nden bu yana çevre eğitimi çalışmaları, insan ile doğa arasındaki ayrılmaz bütünlük üzerine inşa edilmiştir. Bu gelişmeyi takiben, Birleşmiş Milletler’in (BM) Brundtland Komisyonu tarafından sürdürülebilirlik tanımının önerilmesi, çevre eğitimi anlayışını ileriye taşımıştır. BM’nin “Gündem 21 - Bölüm 36”da eğitimi sürdürülebilir kalkınmanın anahtarı olarak ilan etmesiyle birlikte, çevre eğitiminin ulusal müfredata entegre edilmesine yönelik çalışmalar ivme kazanmış ve yeni nesillerin sürdürülebilirlik doğrultusunda eğitilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları (SKA’lar), bu sürecin temel yol haritasını oluşturmaktadır. UNESCO’nun 2030 SKA Gündemi’ne paralel olarak, Türkiye’nin 2024 yılında yayımladığı Maarif Modeli’nde sürdürülebilirlik, öğrencilerin edinmesi beklenen temel becerilerden biri olarak tanımlanmıştır. Daha sürdürülebilir bir dünya için çevre eğitimi önemli olduğundan, SKA’ların müfredata nasıl entegre edildiğinin yorumlanması hem mevcut durumun değerlendirilmesi hem de gelecekteki girişimlere yön vermek açısından büyük önem taşımaktadır. Bu doğrultuda, bu çalışma, Maarif Modeli 9. sınıf kimya dersi müfredatında sürdürülebilirlik teması kapsamında SKA’ların nasıl yer aldığını incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda nitel bir araştırma deseni benimsenmiş ve içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Maarif Modeli 9. sınıf kimya müfredatı, UNESCO’nun SKA’lara yönelik öğrenme hedefleri çerçevesinde bilişsel, duyuşsal ve davranışsal alanlar açısından analiz edilmiştir. Müfredatta yer alan öğrenme-öğretme uygulamaları ile ders kitabındaki ifadeler, anlamlı birim olarak ele alınmış ve UNESCO çerçevesine göre kodlanmıştır. Araştırma sonuçları, 9. sınıf kimya müfredatında sürdürülebilirlik teması kapsamında altı adet öğrenme-öğretme uygulaması bulunduğunu göstermektedir. Bu uygulamalardan üçü, “Evsel atıklardan metal nanoparçacıklarının elde edilmesine yönelik deneyler” başlığı altında yer almakta olup, SKA 9 (Sanayi, Yenilikçilik ve Altyapı) ile ilişkilendirilmiştir. Diğer üç uygulama ise “Metallerin, alaşımların ve metal nanoparçacıkların ekosistem üzerindeki etkilerine yönelik problem çözme becerileri” başlığı altında yer almakta ve SKA 12 (Sorumlu Üretim ve Tüketim) ile uyumludur. Müfredattaki öğrenme-öğretme uygulamalarında SKA 9 ve SKA 12 dışında başka bir SKA’ya yer verilmemiş olmakla birlikte, ders kitabında sürdürülebilirlik teması kapsamında daha fazla SKA’ya rastlanmaktadır. Bu amaçlar arasında SKA 3 (Sağlık ve Kaliteli Yaşam), SKA 7 (Erişilebilir ve Temiz Enerji), SKA 11 (Sürdürülebilir Şehirler ve Topluluklar), SKA 13 (İklim Eylemi) ve SKA 14 (Sudaki Yaşam) yer almaktadır. Örneğin, ders kitabının “Yeşil Kimya” bölümünde (s. 250), “Daha Az Zararlı Kimyasal Sentezler” ilkesine yer verilerek SKA 3 ile ilişkili öğrenme çıktıları sunulmaktadır. Benzer şekilde, “Okyanusa Nasıl Yardımcı Olabilirsin?” başlıklı etkinlikteki sorular (s. 257), SKA 14’e yönelik öğrenme kazanımlarını içermektedir. Araştırma kapsamında, duyuşsal alana ilişkin herhangi bir öğrenme hedefi bulunamamış, yalnızca “Atık Malzemelerden Nanoparçacık Sentezi” etkinliğinde (s. 251), SKA 12 kapsamında davranışsal hedeflere yer verildiği tespit edilmiştir. Genel olarak, sürdürülebilirlik temasında bilişsel alan hedefleri baskın olup, bu durum müfredatın sürdürülebilirlik okuryazarlığını geliştirme potansiyeline işaret etmektedir. Bununla birlikte, duyuşsal ve davranışsal alanlara daha fazla vurgu yapılması gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Sonuç olarak, bu çalışmanın bulguları doğrultusunda, sadece sürdürülebilirlik teması değil, 9. sınıf kimya müfredatındaki diğer temaların da SKA’lar açısından değerlendirilmesi önerilmektedir.

Since the Tbilisi Declaration, environmental education studies have built on the inseparability of humans and nature. After that, the proposition of the definition of sustainability by the Brundtland Commission of the United Nations (UN) has advanced the perspective on environmental education. When the UN proclaimed education as a key to sustainable development in “Agenda 21-Chapter 36”, studies about environmental education gained momentum in integrating it into the national curriculum to educate new generations for sustainability. The Sustainable Development Goals (SDGs) of the United Nations Educational, Scientific, and Cultural Organization (UNESCO) are the blueprint for this extent. Parallel to the 2030 Agenda of the SDGs of UNESCO, the educational model of Turkey, known as the Maarif Model (2024), classified sustainability as one of the fundamental skills in which students are expected to become literate. Because environmental education is important for a more sustainable world, the interpretation of how the SDGs are integrated into the curriculum is crucial for evaluating the current state as well as guiding future initiatives. Therefore, this study aims to explore how SDGs are integrated into the sustainability theme of the 9th-grade chemistry curriculum of the Maarif Model. The method applied for this purpose is a qualitative research design through content analysis. The 9thgrade chemistry curriculum of the Maarif Model was interpreted for the UNESCO learning objectives of the SDGs with three domains as cognitive, socio-emotional, and behavioural. The sentences of the learning-teaching practices and the textbook of the curriculum were used as meaningful units and coded based on the framework of UNESCO. Results showed that there are six learning-teaching practices in the sustainability theme of the 9thgrade chemistry curriculum; while three out of six are under the section “experimenting to obtain metal nanoparticles from domestic waste” are associated with SDG 9 (Industry, Innovation and Infrastructure), other three under the section of “problem-solving skills concerning the effects of metals, alloys, and metal nanoparticles on ecosystems” are consistent with the learning outcomes of SDG 12 (Responsible Consumption and Production). Other than these two SDGs in the learning-teaching practices of the curriculum, there are more SDGs contained in the 9th-grade Chemistry Textbook. These are SDGs 3, 7, 11,13, and 14, which were detected in the sustainability theme from the textbook (pp 240 to 266). For example, in the green chemistry section of the textbook (p. 250), learning outcomes for SDG 3 (Good Health and Well-being) are referred to in the green chemistry principle titled “Less Hazardous Chemical Syntheses”. On the other hand, the learning outcome of SDG 14 (Life below Water) is referred to through the questions in the activity titled “How Can You Help the Ocean?” (p. 257). They are no learning objectives were found related to the socio-emotional domain, while only the activity titled “Synthesis of Nanoparticles from Waste Materials” (p.251) provides behavioural domain objectives of SDG 12. Overall, the sustainability theme addresses several SDGs, especially SDG-9 and SDG-12, which may be a sign of the potential of the curriculum to enhance sustainability literacy. However, since the theme is rich in the cognitive domain objectives mostly, there is a need to emphasize the socio-emotional and behavioural domains. Moreover, it is recommended for further studies that the themes other than sustainability of the 9th-grade chemistry curriculum may be interpreted for their SDG content.