Akademik Veri Yönetim Sistemi
73. Türkiye Jeoloji Kurultayı , Ankara, Türkiye, 24 - 28 Mayıs 2021, ss.721-722
Jeolojik modellerin oluşturulmasında açık ve örtülü modelleme yöntemleri kullanılmaktadır.
Klasik kesit yöntemi ile oluşturulan açık cevher modelleri, veritabanına eklenen her yeni
veriye göre ya küçük değişikliklerle tekrar gözden geçirilir veya –çoğunlukla– en kesitlerin
baştan alınması ile model tekrar oluşturulur. Bu durum oldukça zaman alan bir süreçtir. Ayrıca,
bu yaklaşım ile cevher-gang ayrımını yapan tek bir sınır üretilir. Örtülü modelleme yaklaşımlarında,
bu sınır çoğunlukla ışınsal temelli fonksiyonlar yardımı ile yapılır ve açık modelleme
yöntemine göre daha hızlıdır. Ancak, hem jeolojinin hem de tenörün uzaklığa bağlı sürekliliğinin
aynı anda değerlendirilmesi mümkün değildir.
Bu projenin amacı, cevherleşmeyi kontrol eden jeolojik verilerin mineralojik, petrografik ve
istatistiksel çalışmalar sonunda belirlenmesinin ardından destek vektör makinelerine dayalı
örtülü modelleme algoritmasının geliştirilmesidir. Böylelikle hidrotermal maden yataklarının
kaynak kestiriminde blok model için temel oluşturan cevher katı modeli örtülü modelleme
yöntemi ile oluşturulacaktır.
Çalışmada iki veya üç boyutlu veri setleri için tanımlayıcı istatistik, histogram, kutu grafikleri,
logaritmik olasılık dağılım grafiği, değişkenlik katsayısı veya birikimli ortalama grafiği ile
aykırı değer saptaması; yönlere bağlı değişken ortalaması değişkenliğini ortaya koyan yönelim
(swath) analizi, uzaklığa bağlı değişkenliği ortaya koyan variogram modülü ile ortalamasız
(ordinary), gösterge (indicator) krigleme işlemi yapabilen bir yazılım geliştirilmiştir. Bu
özelliklere ek olarak yazılım, bağımsız değişkenlere bağlı kategorik değişkenlerin lokasyona
bağlı sınıflandırmasını yapabilmektedir. Bu sayede yerbilimleri uygulamalarında jeoistatistiksel
kestirim ile sınıflandırma ilk defa bütünleşik halde tek yazılım bünyesinde yer almaktadır.
Çalışmada örnek uygulama olarak Taç epitermal Au yatağından elde edilmiş 2 ve 3 boyutlu
jeolojik ve jeokimyasal veri setleri ile yazılımın çıktılarına yer verilmektedir. Ayrıca bu yazılım
internet üzerinden indirilebilir şekliyle kullanıcılara sunulacaktır.