Ürün Odaklı Araştırmalarda Toplumsal Cinsiyeti Konuşmak


Koyun H. B.

Ulusal Tasarım Araştırmaları Konferansı, Ankara, Türkiye, 14 - 16 Eylül 2022, ss.96-108

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.96-108
  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tasarım disiplini dahil olduğu iktidar ağları ve ürettiği ilişkiler bakımından toplumsal cinsiyet ilişkilerinden bağımsız düşünülemez. Bu ilişkiler tasarım alanında yapılan araştırmaların sonucunda etken olarak göz önünde bulundurulabilirken tasarım araştırmalarının odağına alınarak tasarımcının cinsiyeti, ürünün cinsiyetlendirilmesi ve hatta tasarım yöntemlerinin toplumsal cinsiyete dayalı tahakküm biçimleriyle ilişkisi gibi konularda araştırmalar yürütülmektedir. Fakat, hassas bir konu olarak toplumsal cinsiyeti konuşmak, özellikle tasarımın tahakkümü üreten taraf olarak görüldüğü alanlarda araştırma yapılırken kısıttan öte bariyer haline gelmektedir. Bu makale, ürün odaklı araştırmalarda toplumsal cinsiyeti konuşmayı ve bu alanda katılımcı-araştırmacı ilişkilerinin toplumsal cinsiyet bağlamında yeniden değerlendirilmesini tartışmaktadır. Oyuncak tasarımında toplumsal cinsiyet ilişkilerinin incelendiği araştırmamdan yola çıkarak kullanılan metodolojilere odaklanan bu makale, tasarımın toplumsal cinsiyetle olan süregelen ilişkisinden kaynaklanan ve seviyesi değişen bariyerlerle baş etmeye dair bir bakış sunmaktadır. Araştırma odağını tasarımcıdan ürüne yönlendirerek kullandığım yöntem, feminist metodolojiler, özellikle kesişimsel perspektifle birlikte farklı pencereler açarak bu bariyerleri aşmaya bir araç olarak kullanılabilmektedir.