DEPREM YÜKLERİ ALTINDA YAPI-ZEMİN-YAPI ETKİLEŞİMİNİN YAPILARDA KAT ÖTELEMESİNE ETKİLERİ


Bybordiani M., Arıcı Y.

5. International Conference on Earthquake Engineering and Seismology, Ankara, Türkiye, 8 - 11 Ekim 2019, ss.1-10

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Ankara
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-10
  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Yapıların ortak zemin üzerinde oturmaları nedeni ile etkileşimi literature girmiş ciddi bir kaygı olup özellikle kalabalık şehir merkezlerindeki yapıların davranışında önem kazanmaktadır. Yapı-zemin-yapı etkileşiminin (YZYE) kantatif olarak değerlendirilmesi oldukça zordur, zira temel zemininin ve yapının özellikleri dışında yapıların geometrik oturma bilgisini de gerektirir. Bu anlamda konu üzerine yapılan önceki çalışmalardan elde edilen sonuçlar muğlaktır: erken yapılan araştırmalar çeşitli frekanslarda ciddi büyütmelere sebep olduğunu ortaya koymakta, daha yeni çalışmalar ise bu etkilerin bazı frekanslarda küçülmeler şeklinde de görüldüğünün altını çizmektedir. Bunun yanında bu çalışmalar bu sonuçlara modern deprem mühendisliğinde bir mühendislik istem parametresi olarak kullanılmayan yapı tepe deplasmanını kullanarak ulaşmıştır. Bu çalışmada, yapı-zemin-yapı etkileşiminin en sık kullanılan mühendislik istem parametresi olan kat ötelemeleri üzerine etkisi sınırlar için mükemmel uyumlu katmanların kullanıldığı iki boyutlu modellerle incelenmiştir. Etkileşim etkisi yapılar arasındaki mesafe ve zemin rijitliğine göre az, orta ve çok katlı yapılar için incelenmiştir. Önceki çalışmalarda kullanılan frekans düzleminde karşılaştırma yerine, davranışa yer hareketlerinin etkisini de yansıtmak amacı ile zaman düzleminde mutlak boyutların karşılaştırma yöntemi seçilmiştir. Analizlerde zemin rijitliğine göre seçilen yer hareketi grupları kullanılmış ve kat ötelemeleri üzerinde yapı-yapı etkileşiminin etkisi istatistiksel olarak gösterilmiştir. Elde edilen sonuçlar az katlı binalar için yapı-zemin-yapı etkileşiminin etkisinin göz ardı edilebilecek düzeyde kaldığını göstermektedir. Yüksek katlı yapılar için ise etkiler katlarda değişmekte ve dikkate değer olabilmektedir. Özellikle bazı yer hareketlerinde etkileşim kat ötelemelerini ciddi etkilemektedir.