Olumlu Ebeveyn Davranışlarını Artırmaya Yönelik Video-Geri Bildirimli Müdahale Programının Anne Duyarlığı Üzerindeki Etkisinin Türkiye’de İncelenmesi


Sümer N., Metin Orta İ., Alsancak-Akbulut C., Salman-Engin S., İlden Koçkar A., Şahin-Acar B., ...Daha Fazla

Türk Psikoloji Dergisi, cilt.35, sa.85, ss.100-116, 2020 (SSCI)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 35 Sayı: 85
  • Basım Tarihi: 2020
  • Doi Numarası: 10.31828/tpd1300443320190219m000018
  • Dergi Adı: Türk Psikoloji Dergisi
  • Derginin Tarandığı İndeksler: Social Sciences Citation Index (SSCI), Scopus, Academic Search Premier, Psycinfo
  • Sayfa Sayıları: ss.100-116
  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmanın amacı bağlanma-temelli bir müdahale programı olan Olumlu Ebeveynliği Geliştirmeye Yönelik Video-Geri bildirimli Müdahale Programı-Duyarlı Disiplin versiyonunun (Video-feedback Intervention to Promote Positive Parenting and Sensitive Discipline, VIPP-SD) Türkiye kültürüne uyarlanması ve anne duyarlığı üzerindeki etkinliğini incelemektir. Çalışmaya Ankara ve İstanbul’dan görece düşük eğitim ve gelir düzeyine sahip ve 9–33 ay arasında çocukları (Nkız = 48) olan 97 anne katılmıştır. Örneklem seçkisiz olarak kontrol ve müdahale gruplarına ayrılmış, müdahale grubunda yer alan 59 anne ile duyarlık ve duyarlı disiplin temalı dört görüşme yapılmıştır. Görüşmelerde annelere daha önceden çocuklarıyla etkileşimlerinin kaydedildiği kısa videolar üzerinden anne duyarlığı konusunda bireysel geri bildirimler verilmiştir. Anne duyarlığı, anne-çocuk etkileşimlerinin kaydedildiği video üzerinden “Ainsworth Duyarlık Ölçeği” ile değerlendirilmiştir. Annelerin duyarlı davranış ve disipline yönelik tutumları ise “Duyarlık ve Duyarlı Disipline Yönelik Tutumlar Ölçeği” ile ölçülmüştür. Bulgular, kontrol grubunda anlamlı bir etki olmadığını, müdahale grubunda ise annelerin hem gözlem ile ölçülen ebeveyn duyarlığında hem de özbildirimle ölçülen duyarlığa yönelik tutumlarında son-test ve izleme aşamalarında anlamlı artış olduğunu göstermiştir. Özbildirimle ölçülen duyarlı disipline yönelik tutumlarda ise anlamlı bir etki bulunmamıştır. Bu bulgular, VIPP-SD’nin görece toplulukçu Türkiye kültüründe yaşayan düşük ve orta sosyoekonomik düzeye sahip annelerin duyarlığını artırmada etkili olduğunu göstermektedir. Anahtar kelimeler: Müdahale programı, olumlu ebeveynlik, anne duyarlığı, duyarlı disiplin, video-geri bildirimi, bağlanma