Akademik Veri Yönetim Sistemi
zemin mekaniği ve geoteknik mühendisliği 17. ulusal kongresi, İstanbul, Türkiye, 26 - 28 Eylül 2018, cilt.3, ss.917-927
Şişen zeminlerin
iyileştirilmesinde kullanılan en yaygın yöntemlerden biri kireç kullanımıdır.
Kireç, killi zeminlerin şişme potansiyellerini azaltmakta dayanım özelliklerini
ise arttırmaktadır. Ancak ortamda sülfat bulunması durumunda kireç sülfat ile
reaksiyona girerek etrenjit oluşumuna yol açmaktadır. Etrenjit kireç ile
iyileştirilen zeminlerde şişme artışlarına ve dayanım kayıplarına neden
olmaktadır. Literatürde sülfat etkisi ile ilgili yer alan çalışmalar genelde
kireç üzerine yoğunlaşmakta olup diğer katkı malzemeleri üzerinde pek fazla
araştırma yapılmamıştır. Bu araştırmada sülfatın C sınıfı uçucu kül ile
stabilizasyonu sağlanan şişen zeminlerin şişme yüzdeleri üzerindeki etkisi
incelenmiştir. Laboratuar ortamında kaolin ve bentonit karıştırılarak elde
edilen şişen zeminin stabilizasyonu için katkı maddesi olarak Soma Termik
Santralinden temin edilen uçucu kül kullanılmıştır. Uçucu kül şişen zemine %0
ile %20 arasında değişen oranlarda eklenmiş ve optimum kül içeriği %15 olarak
belirlenmiştir. %15 oranında uçucu kül eklenerek hazırlanan numunelere daha
sonra 3000 ppm, 5000 ppm, 10000 ppm, 20000 ppm ve 40000 ppm oranlarında sodyum
sülfat (Na2SO4) ve kalsiyum sülfat dihidrat (CaSO4.2H2O)
eklenmiş ve öncelikle karışımların kıvam limitleri, dane boyu dağılımları
belirlenmiştir. Daha sonra ise numuneler üzerinde şişme deneyleri yapılmıştır.
Yapılan deneyler sonucunda Na2SO4 ve CaSO4.2H2O
eklemenin %15 oranında uçucu kül eklenen numunenin şişme potansiyelini
düşürdüğü belirlenmiştir. Şişme potansiyelindeki düşüş her iki sülfat için de
konsantrasyonun artmasıyla artmaktadır.