Akran zorbaliği ve akran zorbaliğini önleme eğitim programi hakkinda öğretmen görüşleri


Creative Commons License

TANERİ P. O., ÖZBEK Ö. Y., Akduman N.

5. Uluslararası Bilimsel Araştırma Kongresi (IBAD-2020), İstanbul, Türkiye, 01 Eylül 2020

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bir kişi, diğer bir kişi veya kişiler tarafından kasıtlı, tekrarlı ve en azından bir süre devam

eden olumsuz davranışlarla karşı karşıya bırakılıyorsa bu durum zorbalık olarak

adlandırılmaktadır. Zorbalık fiziksel (vurmak itmek, tekme atmak, saç çekmek, bireyin

eşyalarına zarar vermek), psikolojik (oyunlara sokmamak, yok saymak), sözel (alay etmek,

ad takmak, incitici sözler söylemek), cinsel (uygunsuz olarak dokunmak, sarkıntılık yapmak)

ve siber (sanal ortamda birey hakkında dedikodu yaymak, resimlerini paylaşmak, tehdit

etmek, bilgisayar korsanlığı) olabildiği gibi doğrudan ya da dolaylı olarak da gerçekleşebilir.

Zorbalığın tüm toplum üzerinde yansımaları konusundaki farkındalığın artmasıyla birlikte,

çocukluk çağı zorbalığının ya da akran zorbalığının yok edilmesi ve önlenmesinin ne kadar

elzem bir konu olduğu anlaşılmaktadır. Akran zorbalığı dünyada uzun süredir tartışılmakta;

tüm toplumu etkileyen bir halk sağlığı problemi olarak ele alınmaktadır. Bu bağlamda

zorbalık önleme programları ile ilgili araştırmaların sayısı önemli ölçüde artmıştır.

Araştırmalar Türkiye’de öğrencilerin yarısına yakınının en az ayda bir defa zorbalığa maruz

kaldıklarını ortaya koymaktadır. Önleyici programlarla, akran zorbalığının ve mağduriyetin

erken yaşlarda azaltılabileceğini kanıtlayan pek çok çalışma bulunmaktadır. Finlandiya,

Norveç ve Amerika başta olmak üzere birçok ülkede devlet okullarında zorbalığı önlemek

için çeşitli programlar uygulanmaktadır. Türkiye’de zorbalığı önlemek için bazı girişimler

olmasına rağmen, alan yazında ilkokul öğrencilerine yönelik etkili bir eylem planına ve

önleyici programa rastlanmamıştır. Bu çalışmanın amacı alan yazında geçen önemli

zorbalığı önleme programlarının eleştirel bir analizini yapmak, başarılı programların

özelliklerini tespit etmek, öğretmenlerin akran zorbalığı konusundaki farkındalıklarını ortaya

çıkarmak ve araştırmacılar tarafından geliştirilen Akran Zorbalığını Önleme Programının

hizmet içi eğitimlerle öğretmenlere tanıtmak ve programın etkililiği konusundaki görüşleri

ortaya çıkarmaktadır. Çalışmaya Çankırı il Milli Eğitim Müdürlüğü bünyesindeki üç ilk

öğretim okulunda görev yapan sınıf öğretmenleri, psikolojik danışmanlar, okul yöneticiler ve

Çankırı RAM’da görevli psikolojik danışma ve rehberlik uzmanları katılmıştır. Katılımcıların

çoğu Akran Zorbalığının okullarında önemli bir sorun olduğunu, hizmet içi eğitimler

aracılığıyla konuyla ilgili bilgi ve farkındalık düzeylerinin arttığını belirtmişlerdir. Bunun yanı

sıra Akran Zorbalığını Önleme Eğitim Programında yer alan etkinlikler ve programı

tasarlayan ekibin yeterlilikleri konusunda da memnuniyetlerini dile getirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler/Keywords: Akran zorbalığı, akran zorbalığını önleme programı,öğretmen eğiitimi