5. Uluslararası Mobilya Kongresi, Eskişehir, Türkiye, 1 - 04 Kasım 2018, ss.787-805
Ürün odaklı tasarımın yerini kullanıcı odaklı tasarıma bırakmasıyla birlikte kullanıcı deneyimi öne çıkmış,
2000’li yılların başından itibaren tasarım alanlarının önemli bir odağı haline gelmiştir. Kullanıcı
deneyiminde, ürünün, kullanım çevresinin ve hizmetlerin birlikte ele alınması önemlidir. Çocuklar için
günlük yaşamın rutinleri arasında yer almayan, belirsizlikler içeren ve çoğu zaman kaygı verici
deneyimlerle ilişkilendirilen tıbbi muayene deneyimi de kullanıcı odaklı tasarım yaklaşımıyla
iyileştirilebilecek alanlar arasındadır.
Pediatrik muayene masası ve çevresi, hekimle çocuk arasındaki etkileşimin ağırlıklı olarak gerçekleştiği
alandır. Muayene masası, kullanıcı deneyimini iyileştirebilecek tasarım çözümleri açısından merkezi bir
öneme sahiptir; muayene masası çevresi de bu çözümleri pekiştirmek ve güçlendirmek açısından önem
taşır. Bu çalışmanın amacı, çocuğun tıbbi muayene deneyimini iyileştirmeyi hedefleyen bir endüstriyel
tasarım stüdyosu projesinin süreç ve sonuçlarını kullanıcı odaklı tasarım bağlamında değerlendirmektir.
Projenin hedefi, çocukla tıbbi uzmanlar arasındaki mesafeyi azaltan; çocuk için güvenilir ve yatıştırıcı
bir odak sağlayan; çocuğun, muayene odası atmosferinden ve tıbbi donanımdan kaynaklanan
endişeleriyle baş etmesine yardımcı olan; sürece katılan tüm paydaşlar açısından rahat bir muayene
ortamı sağlayan; muayene sırasındaki edimleri kolaylaştıran; temizliği ve bakımı kolay bir ortam
sağlayan tasarım çözümleri geliştirmektir. 2017 yılı güz döneminde Anadolu Üniversitesi dördüncü sınıf
endüstriyel tasarım öğrencileriyle yürütülen projede, stüdyo dersini alan 75 öğrenciden beşer kişilik 15
ekip oluşturulmuştur. Tasarım öğrencilerinin kullanıcı grubu ve kullanım bağlamı ile aşina olmalarını
sağlamak ve tasarım problemini yeniden yorumlayabilmek için projede kullanıcı odaklı bir tasarım süreci
benimsenmiş ve bunu destekleyen metotlar kullanılmıştır.
Araştırma, süreç boyunca katılımcı gözlemci olarak tutulan gözlem notlarına ve öğrencilerin proje
sürecinde hazırladıkları sunuşların analizine dayanmaktadır. Bulgular, tasarım öğrencilerinin, kullanıcı
deneyimini iyileştirmek için muayene öncesinde, sırasında ve sonrasında muayene masası ve
çevresindeki edimler ile dolaşım örüntüleri; çocuğun muayene aşamasına geçişi; çocuğun
duygudurumunu etkileyen mekânsal ve tıbbi donanım; çocuk ile diğer paydaşlar arasındaki etkileşim ve
muayene pozisyonları gibi temalara odaklandıklarını göstermektedir. Öğrenciler, muayene sürecine
yönelik olarak çocuğun hissettiği belirsizliği gidermek, çocuğun odağını değiştirerek muayene sürecine
aşamalı bir geçiş sağlamak, hekimin veya refakatçinin doğrudan müdahalesi olmadan çocuğu mekan
içinde yönlendirmek, çocuğu cesaretlendiren kişiselleştirme olanakları sunmak, süreçteki paydaşları
çocuğun görüş alanında ve göz hizasında tutmak, farklı muayene pozisyonlarına olanak sağlamak için
analoji kullanma, oyunlaştırma ve kişiselleştirme gibi çeşitli tasarım stratejileri izlemiş ve çözüm önerileri
geliştirmişlerdir.
As product-centered design left its place to user-centered design, user experience has come to the
forefront. Starting with the early 2000s, studies on improving user experience have gained importance
and become an important focus for design fields. In user experience, it is important to consider the
product, the use environment, and the services together. Medical examination, which is not part of
children’s daily routine, may often be associated with uncertainties, and thus with worrying experiences,
and is one of the areas which can be improved through a user-centered design approach.
The pediatric examination table and its environment are where the interaction between the doctor and
the child takes place predominantly. The examination table has a central role in design solutions which
can improve user experience; its environment plays an important role for reinforcing and enhancing
these solutions. The purpose of this study is to evaluate the process and the outcomes of an industrial
design studio project aiming at improving the child's pediatric examination experience from a usercentered design perspective. The goal of the project is to develop design solutions for the general
atmosphere of the room around the examination table towards reducing the distance between the child
and the medical professionals, providing a reliable and soothing focus for the child, helping the child to
cope with the worries arising from the examination room atmosphere and the medical equipment,
providing a comfortable examination environment for all the stakeholders involved in the process,
facilitating the actions performed during the examination, and providing an easy-to-clean and easy-tomaintain environment. The project was carried out in the fall 2017 with the senior year industrial design
students at Anadolu University, and 75 students who took the studio course worked in 15 teams of five.
To get design students familiar with the user group and the use context, and to get them reframe the
design problem, a user-centered design process was adopted and the methods supporting this
approach have been employed.
The study is based on the observation notes taken as a participant observer throughout the project and
the analysis of the student presentations. The study indicates that the design students focused on
various themes including the actions and circulation patterns around the examination table for pre-exam,
exam and post-exam phases; the child’s transition to the examination phase; the medical equipment
affecting the mood of the child; the interaction between the child and the other stakeholders, and the
examination positions. The students followed various design strategies and developed design solutions
for reducing the ambiguity that the child experiences during the examination process, a gradual
transition to the examination process by altering the child's focus, directing the child in the exam room
without the direct intervention of the doctor or the attendant, providing personalization opportunities
which empower the child, keeping the stakeholders within the child’s visual field and at her/his eye level,
and facilitating different examination positions.