İdeal meslek seçimi ve kendini cinsiyete göre tanımlama arasındaki ilişkide sosyal psikolojik değişkenlerin aracı ve moderatör rolünün incelenmesi

Şahin M. N.

21. Ulusal Psikoloji Kongresi, İstanbul, Türkiye, 13 - 16 Ekim 2022, ss.265

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: İstanbul
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.265
  • Orta Doğu Teknik Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Giriş ve Amaç: Cinsiyet rolünün içselleştirilmesi, role göre yaşam hedefleri edinilmesine ve dolayısıyla bu role uygun meslek seçimine neden olmaktadır. Mevcut çalışmada yaşam hedefi türünün kendini cinsiyete göre tanımlama (gendered self-ascription) ve ideal meslek seçimi arasındaki ilişkideki aracı rolü incelenmiştir. Bu ilişkide feminist kimliğe sahip olmanın düzenleyici rolü de ele alınmıştır. Yöntem: Çalışmada Türkiye örnekleminden 375 katılımcı (232 kadın, 143 erkek) yer almıştır (X ̅= 22.88, SS = 2.57). Katılımcılara kartopu örnekleme yöntemi ile ulaşılmıştır. Aracı değişken ve düzenleyici değişken analizleri Jamovi 2.3.15 programında kadın ve erkek grubu için ayrı ayrı yürütülmüştür Bulgular: Bulgulara göre kadın grubu için kendini cinsiyetine göre tanımlamak ile feminen veya maskülen meslek seçimi arasında doğrudan ya da dolaylı bir ilişki bulunmamaktadır. Öte yandan feminist kimliği düşük düzeyde olan kadınlar için kendini cinsiyete göre tanımlamak feminen meslek seçimini olumlu yönde yordamaktadır. Feminist kimliği yüksek kadınlarda ise kendini cinsiyete göre tanımlamamak feminen meslek seçimini olumsuz yönde yordamaktadır. Erkek grubu için, kendini cinsiyetine göre tanımlamak maskülen meslek seçimini statü odaklı yaşam hedeflerine sahip olmak aracılığıyla olumlu yönde yordamaktadır. Feminist kimliği yüksek düzeyde olan erkeklerde kendini cinsiyetine göre tanımlamak maskülen meslek seçimini olumlu yönde yordamaktadır. Tartışma ve Sonuç: Çalışma sonuçları, kadınların kendilerini cinsiyetlerine göre tanımlamaları ya da tanımlamamalarının ideal meslek seçimlerinde ancak feminist bir kimliğe yüksek düzeyde sahip olmadıklarında etkili olduğunu göstermektedir. Yüksek düzeyde feminist kimliğe sahip olduklarında ise bu kimlik bir tampon görevi görmekte ve meslek seçimlerini cinsiyetlerine göre yapmalarını engellemektedir. Erkeklerde, kendini cinsiyetine göre tanımlamak statü odaklı amaçlara sahip olmayı, bu da maskülen meslek seçimini yordamaktadır. Feminist bir kimliğe yüksek düzeyde sahip olmak, erkeklerin kendilerini cinsiyetlerine göre tanımladıkça maskülen bir meslek seçmelerini sağlamaktadır.