Akademik Veri Yönetim Sistemi
Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, sa.56, ss.179-212, 2024 (Hakemli Dergi)
Çalışmamız Osmanlı son yüzyılında Balkanlardaki Amerikan Protestan misyonerlik faaliyetlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu dönemde Balkanlar birden fazla Amerikan Protestan misyonerlik kuruluşunun faaliyetine sahne olmuştur. Merkezi Boston’da bulunan The American Board of Commissioners for Foreign Missions bunların en büyüğüdür. Protestan misyonerlik kuruluşları birbirleriyle uyumlu çalışmışlar, aralarında bir bölge veya faaliyet alanı kargaşasına meydan vermemişlerdir. Protestanlık propagandasının yanı sıra, hitap ettikleri toplulukların dillerinde basım yayım ve eğitim faaliyetlerine ağırlık vermişlerdir. Amerikan misyonerler Yahudiler ve Müslümanlarla da ilgilenmekle birlikte, tamamen denilebilecek ölçüde Ortodokslara yönelmişler; Yunanlılar, Bulgarlar, Makedonlar, Arnavutlar ve Sırplar arasında Protestanlığı yaymaya çalışmışlardır. Büyük iddialarla girdikleri yarımadada ümit ettikleri sonuçları aldıkları söylenemez. Ne Ortodoks kiliselerini etkileyebilmişler ne de önemli sayıda bir Protestanlaştırma gerçekleştirebilmişlerdir. En etkili oldukları Bulgarlar arasında dahi sayıları 1920 itibariyle 6.000’ı bulmamıştır.
This study aims to reveal American Protestant missionary activities in the Balkans in the last century of the Ottoman Empire. During this period, the peninsula witnessed the activities of several American Protestant missionary organizations. The American Board of Commissioners for Foreign Missions, headquartered in Boston, was the largest of these. Protestant missionary organizations worked in harmony with each other and did not allow any regional or field of activity confusion among them. In addition to Protestant propaganda, they focused on printing, publishing and education activities in the languages of the communities they addressed. Although American missionaries were also interested in Jews and Muslims, they focused almost entirely on the Orthodox peoples; they tried to spread Protestantism among Greeks, Bulgarians, Macedonians, Albanians and Serbs. It cannot be claimed that they got the results they hoped in their first years. They were neither able to influence Orthodox churches nor to achieve significant Protestantization. Even among the Bulgarians, among whom they were most influential, the number of Protestants did not reach 6,000 as of 1920.