Türkiye’de bölge planlama pratiği sürecinde içerikler, amaçlar ve kurumsal yapılar sürekli olarak değişime uğramıştır. Oluşan karmaşık sistem, bölgesel planların amaçlarını, karar alma mekanizmalarını, sürecin meşruiyetini ve bu planların genel olarak uygulamadaki başarısını da etkilemiştir. Türkiye’de bölgesel planlamada etkili olan karmaşık ve değişken kurumsal yapıları değerlendirmek ve kurumsallaşma dinamiklerini daha iyi anlamak için kurumlar ile birlikte, kurumların organizasyon mekanizmaları, kurumlar arası çatışmalar veya farklı otoriteler arasındaki iş birliklerinin evrimi tartışmanın merkezine alınarak incelenmelidir. Değişen dinamikler, birden çok kurumu ve kurumların ilişkilerini içeren süreçlerin içkin bir parçasıdır. Bu dinamikleri daha iyi anlamak için temel alınacak kuramsal bir çerçeveye ihtiyaç vardır. Bu bağlamda, Türkiye’de bölgesel planlamadaki kurumsallaşmadaki üç ayrı evreyi oluşturan kırılma noktalarını detaylı bir şekilde incelemek, süreci anlamak ve birimler arasındaki ilişkileri güncel kuram ve kavramlarla tartışmak amacıyla; çok bileşenli yapıların incelenmesine olanak sağlayan asamblaj (assemblage) ve aktör ağ kuramları (actor network) ile kurumsallaşma üzerinde demokratik bir çatkı oluşturan agonizm kuramı çalışmanın temel eksenini oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler: bölge planlama, kurumsallaşma, asamblaj, aktör ağ kuramı, agonism