Akademik Veri Yönetim Sistemi
75. Türkiye Jeoloji Kurultayı, Ankara, Türkiye, 10 - 14 Nisan 2023, ss.530
Virgulinella fragilis Grindel ve Collen (1976) türü coğrafi olarak
birbirinden ayrık bölgelerde, yoğunlukla oksijensiz ve hidrojen
sülfürlü dip suyu koşullarında bulunan bir foraminifer türüdür.
Bu tür, hücre içinde kleptoplastlar ve bunlara ek olarak hem sülfat
indirgeyen hem de sülfür oksitleyen bakteriler içermektedir. Genelde
mikrobiyal matlarla (özellikle Beggiatoa) birlikte bulunmakla
birlikte onlardan farklı yerlerde de bulunabilmektedir. Üç-serili
loca organizasyonu ile karakterize olan V. fragilis, derin sütürleri
ve sütürler üzerinden alttaki locaya bağlanan parmaksı köprüleri
ve türün adını aldığı çok ince ve kırılgan kabuğu ile belirgindir.
2021 yazında ODTÜ-Deniz Bilimleri Enstitüsü’nün R/V Bilim 2
gemisiyle İzmit Körfezi’nden (Marmara Denizi) anoksik/sülfidik
İzmit-deep istasyonundan (206 m su derinliği) alınan kısa bir
karotta (50 cm) bu türe rastlanmıştır. Karotun üst 10 cm’sinden
alınan örneklerde toplam foraminifer bolluğu ve çeşitliliği çok az
olmakla birlikte özellikle birkaç seviyesinde topluluğun büyük
çoğunluğunu bu tür oluşturmaktadır. Yaşayan foraminifer faunasının
değerlendirilmesi için karotun en üst 15 cm’lik kısmına ait
örneklere örnekleme sırasında rose Bengal solüsyonu eklenmiştir.
Bu sayede bu örneklerde toplam foraminifer bolluğunun azlığının
yanında ‘yaşayan’ (rB ile boyanmış) foraminifer bolluğunun da çok
az olduğu ve ‘yaşayan’ faunanın büyük çoğunluğunu V. fragilis’in
oluşturduğu gözlemlenmiştir.
İncelediğimiz İzmit-deep karotunun gözenek suyunda yüksek
derişimde hidrojen sülfür bulunmuştur. Sediman-su arayüzünde
32 μM seviyesinde olan hidrojen sülfür karotun 6 cm derinlikteki
örneğinde 182 μM’a kadar yükselmekte ve daha sonra düşerek
15 cm örneğinde sıfıra yaklaşmaktadır. Örneklerden yaptığımız
foraminifer sayımlarında da V. fragilis’in göreceli bolluğunun
hidrojen sülfür eğrisine paralel bir şekilde değiştiği gözlemlenmiştir.
Marmara Denizi’nde bu tür daha önce sadece Orta Yükselim’in
kuzey kısmında kaydedilmiş olup, bu örnek bolca mikrobiyal
filamentlerin olduğu dip koşullarından alınmıştır. İzmit Körfezi’nden
yapılan bu çalışma ile V fragilis türü Marmara Denizi’nde ikinci
kez bulunmaktadır. Bu bulguyla anoksik/sülfidik koşullarda artan
bolluklarla bulunan, fırsatçı V. fragilis’in biyocoğrafik dağılımına
yeni bir lokasyon eklenmiştir.
Virgulinella fragilis Grindel and Collen (1976) is a foraminifera
species found in geographically separated areas, mostly under
anoxic and sulphidic bottom water conditions. This species
hordes kleptoplasts in their cell as well as sulphate-reducing and
sulphide-oxidizing bacteria. It may occur together with microbial
mats (especially Beggiatoa). V. fragilis is a triserial species
characterized by deep sutures, finger like protrusions of the basal
part of the upper chambers that connect to the lower chambers,
and very thin and fragile walls which give the species its name.
We have detected this species in a short core (50 cm) taken from
anoxic/sulphidic Izmit-deep station (206 m water depth) from
the Izmit Bay (Sea of Marmara) taken during the 2021 summer
cruise of METU-Institute of Marine Sciences with R/V Bilim 2.
The total foraminifer abundances and diversities are very low in
the upper 10 cm of the core, moreover, especially in some of these
samples the most of the foraminiferal assemblage is composed
of V. fragilis. The samples from the top 15 cm of the core were
added rose Bengal solution during sampling to distinguish the
live foraminifera specimens. This way, in addition to very low
total benthic foraminiferal abundances in these samples, the
‘live’ (rB stained) foraminiferal abundances, majority of which
were held by V. fragilis, were found to be very low as well.
Relatively high concentrations of hydrogen sulphide were found
in the pore waters of the İzmit-deep core. At the sediment-water
interface the hydrogen sulphide concentration is found to be around
32 μM, increasing downward in core up to 182 μM at 6 cm deep
sample, and then decreasing down to zero at 15 cm deep sample.
Quantifying of the foraminiferal assemblage showed that the relative
abundances of V. fragilis also parallels the hydrogen sulphide curve.
In the Sea of Marmara, this species was previously found in the
northern part of the Central High in a sample taken from a location
with abundance of microbial mats. With our study from the İzmit
Bay, this is the second record of V. fragilis in the Sea of Marmara.
With this finding, a new location is added to the biogeographic
distribution of this opportunistic species which is found to thrive
under anoxic/sulphidic conditions.